15/02/2018
ئيشراق 508 جار بینراوە
له‌م دۆخه‌دا پێویسته چی بکرێت؟
هه‌رێمی کوردستان له پاش ڕووخانی ده‌سه‌ڵاتی به‌عس له ساڵی 2003 تا ئێستا ئه‌وه‌نده‌ی گۆڕانکارییه‌کانی که‌رکوک و ناوچه کێشه له سه‌ره‌کانی دیکه ڕووبه‌ڕووی دۆخی نه‌خوازراو و کێشه و گرفت نه‌بووه‌ته‌وه ته‌نانه‌ت هه‌ڕه‌شه و شه‌ڕی داعشیش ئه‌وه‌نده کورد و سه‌رکردایه‌تی سیاسی کوردستانی نیگه‌ران نه‌کرد.
بمانه‌وێت یان نه، به هه‌ر شێوازێک لێکدانه‌وه‌ی بۆ بکه‌ین، ئه‌م و ئه‌و تۆمه‌تبار بکه‌ین، بڵێن پیلانی ئیقلیمی بووه یان هه‌ر واتایه‌کی دیکه، ئێمه ناوچه‌یه‌کی گرنگی وه‌ک که‌رکوک یان شاری ئاڵتوونه ڕه‌شه‌که‌مان له ده‌ست چووه، ئه‌و شاره‌ی که که‌رتی ئابوری کوردستانی داهاتوومان له سه‌ر خه‌زێنه‌ی وزه‌ی بنیات ده‌نا، به‌ڵام به خوێندنه‌وه‌ی هه‌ڵه‌ی پێش ڕیفراندۆم و نه‌بوونی یه‌کڕیزی نێوخۆیی ئه‌م هه‌له زێڕینه‌مان له ده‌ست دا.
فارسه‌کان ده‌ڵێن ئاوێک که له جۆگه‌له‌یه‌کدا ڕۆیشت قه‌د ناگه‌ڕێته‌وه، ئه‌مه واتای ئه‌وه دێنێت که ئه‌وه‌ی ڕوویداوه نابێت ده‌سته‌ویه‌خه بین و خه‌می له ده‌ستچوونی بخۆین، به پێچه‌وانه‌وه له پاش هه‌ر شکستێک هه‌ستانه‌وه‌یه‌ک هه‌یه و کورد ده‌توانێت له سه‌ر سیاسه‌تێکی حه‌کیمانه و ڕێزی به‌رامبه‌ر، ده‌سکه‌وته‌کانی جارانی مسۆگه‌ر بکاته‌وه. پرسیاره‌که ئه‌وه‌یه که له ئێستادا پێویسته چی بکرێت؟ کورد چۆن مامه‌ڵه له گه‌ڵ ئه‌م دۆخه نوێیه بکات؟
با له ڕاستییه‌کانی ئه‌مڕۆی هه‌رێمی کوردستان تێبگه‌ین. ئێمه چه‌ندین ساڵه کێشه‌ی پۆستی سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێممان هه‌یه و چاره‌سه‌رێکی بۆ نه‌دۆزراوه‌ته‌وه، په‌رله‌مانمان په‌کخراوه، ئه‌و کۆبوونه‌وه‌ش ته‌نیا بۆ شه‌رعییه‌ت به‌خشین به به‌ڕێوه‌چوونی ڕیفراندۆم بوو، سه‌رۆکی په‌رله‌مانی کوردستان زیاتر له دوو ساڵه ڕێگای گه‌ڕانه‌وه‌ی پێ نه‌دراوه، حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان هیچ پلانێکی بۆ ده‌ربازبوون له قه‌یرانی ئابوری نییه، کوردستان خاوه‌ن هێزێکی سه‌ربازی نیشتمانی نییه و ته‌نانه‌ت له ناو حیزبه‌کانیش هێزی پێشمه‌رگه به سه‌ر باڵ و که‌سه‌کاندا دابه‌ش بووه، خاوه‌نی که‌ناڵێکی نیشتمانی نین و له هه‌ر کێشه و گرفتێکدا شه‌ڕه میدیایی باڵ به سه‌ر کوردستاندا ده‌کێشێت و له هه‌مووش گرنگتر له کوردستان یه‌کڕیزی نیشتمانی و گوتاری هاوبه‌شی سیاسی بوونی نییه. ئه‌مانه نه‌خۆشییه‌کانی ئه‌مڕۆی کۆمه‌ڵگای کوردستانن و چاره‌سه‌رێکی به‌په‌له‌ش له لایه‌ن سه‌رکردایه‌تی سیاسی کورده‌وه نه‌خراوه‌ته‌ڕوو.
ڕاستییه‌کان ئاماژه‌یه‌کی ڕوونن بۆ ئه‌وه‌ی که حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان له ئاستی چاوه‌ڕوانییه‌کانی کۆمه‌ڵانی خه‌ڵکی کوردستاندا هه‌نگاوی نه‌ناوه و به‌رده‌وامبوونیشی به ته‌نیا لێکترازانی نیشتمانیی لێده‌که‌وێته‌وه. وه‌ک ئه‌و پرۆژه‌یه‌ی که ئێستا له هه‌ندێک لایه‌نی سیاسییه‌وه باسی له سه‌ر ده‌کرێت پێویست به پێکهێنانی حکومه‌تێکی ڕاگوزه‌ر بۆ ماوه‌یه‌کی دیاریکراو ده‌کات و له‌و ماوه‌یه‌ش کۆمیسیۆنی سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌کان ئه‌رکی ئه‌وه‌ی له سه‌ر ده‌بێت که میکانیزمی به‌ڕێوه‌چوونی هه‌ڵبژاردنێکی پاک و بێگه‌رد دابین بکات. ئه‌مانه‌ش و هه‌نگاوێکی گرنگی دیکه که زۆر ده‌مێکه له پێناو چاره‌سه‌ربوونی کێشه‌ی سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێمدا باسی له سه‌ر ده‌کرێت که گۆڕینی سیسته‌می سیاسی هه‌رێمی کوردستانه بۆ په‌رله‌مانی و پێکهێنانی حکومه‌ت له سه‌ر بنه‌مای زۆرینه‌ی سیاسی نه‌ک حکومه‌تی بنکه فراوانی نیشتمانی وه‌ک ئه‌وه‌ی له کابینه‌ی هه‌شته‌مدا به چاو بینیمان.
له هه‌لومه‌رجێکی وه‌هادا کورد که نێوماڵی خۆیی به‌هێز کرد ده‌توانێت بیر له دانوستانێکی شه‌فاف به ئاراسته‌ی چاره‌سه‌ربوونی کێشه‌کان له گه‌ڵ به‌غدا و مسۆگه‌ربوونی مافه ڕه‌واکانی گه‌لی کورد بکاته‌وه. به‌ڵام ئه‌زموونی حوکمڕانی پارتی و یه‌کێتی له هه‌رێمی کوردستان گه‌یشتن به‌م ئاسۆیه‌ی ئه‌سته‌م کردووه. ئایا ئه‌م دوو هێزه واز له سه‌پاندنی هه‌ژموونی خۆیان و حوکمی ناوچه‌یی و بنه‌ماڵه‌یی دێنن؟ ئایا هێزی پێشمه‌رگه له ژێر ڕکێفی حیزبه‌وه ده‌خه‌نه خزمه‌تی نیشتمان؟ ئایا داهات و سه‌روه‌ت و سامانی ئه‌م وڵاته ده‌گاته تاک و مافیا و گه‌نده‌ڵکاران واز له به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانی خۆیان دێنن و ده‌یان پرسیاری دیکه؟ گه‌ر ئه‌مه کرا ده‌توانین بڵێین که کوردستان که‌وتووه‌ته سه‌ر ڕاسته ڕێگای پێشکه‌وتن و هه‌نگاونان به‌ره‌و داهاتوویه‌کی ڕوون، به پێچه‌وانه‌ی ئه‌مه‌ش دو ئیداره‌ییه‌که‌ی جاران چاوه‌ڕوانمان ده‌کات و زۆر ده‌مێکه هێماکانیشی بۆ دانیشتووانی هه‌رێمی کوردستان ده‌رکه‌وتووه‌ته‌وه.
سه‌روه‌ت هه‌ڵه‌بجه‌یی