22/11/2018
ئيشراق 554 جار بینراوە
ئه‌م پرده به ئه‌مریکا ناڕووخێت
کۆماری ئیسلامی ئێران و هه‌رێمی کوردستانی عێراق خاوه‌ن په‌یوه‌ندییه‌کی به‌هێزی مێژوویین. ئه‌م په‌یوه‌ندییه له سه‌ر چه‌ندین خاڵی هاوبه‌شی گرنگ داڕێژراوه و به‌رده‌وام به‌ره‌وپێشتر ڕۆیشتووه. هه‌ر دوو لا خه‌باتێکی هاوبه‌شیان له دژی ڕژێمی دیکتاتۆری سه‌دام هه‌بووه، سنورێکی به‌رفراوانی هاوبه‌ش له نێوانیاندا هه‌یه، پاش گۆڕینی ده‌سه‌ڵاتی سه‌دام له 2003 کۆماری ئیسلامی وه‌ک پاڵپشتێکی سه‌ره‌کی هه‌رێم ده‌رکه‌وتووه و ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ی پێشوو به شێوازی فه‌رمی له ئاستێکی به‌رزدا بینراوه. به‌ده‌ر له‌مه‌ش په‌یوه‌ندییه‌کی به‌هێزی کۆمه‌ڵایه‌تی له نێوان دانیشتووانی ناوچه کوردنشینه‌کانی ئێران له گه‌ڵ هه‌رێمی کوردستان هه‌یه و سنوره‌کانی نێوانیان له ئێستادا بووه‌ته سنوری برایه‌تی و دۆستایه‌تی.
یه‌کێک له‌و بوارانه‌ی که به‌رده‌وام جه‌ختی له سه‌ر کراوه‌ته‌وه، ئاڵوگۆڕه بازرگانییه‌کانی نێوان ئێران و هه‌رێمی کوردستان بووه. هه‌رێم به تایبه‌ت پارێزگای سلێمانی به به‌کارهێنه‌ری سه‌ره‌کی کاڵا و به‌رهه‌مه‌کانی ئێران داده‌نرێت. ئه‌م به‌رهه‌مانه له ڕووی کوالیتی و نرخه‌وه بۆ دانیشتووانی هه‌رێم گونجاون، بازرگانانی هه‌رێمی کوردستان له گه‌ڵ کۆمپانیا و هه‌نارده‌کارانی ئێرانی هاوکارییه‌کی نزیک و ده‌یان گرێبه‌ستی تایبه‌تیان هه‌یه.
به سه‌پاندنی گه‌مارۆ زاڵمانه و تاکلایانه‌کانی ئه‌مریکا له دژی گه‌لی ئێران، تره‌مپ و تاقمه توندڕۆکه‌ی گوشارێکی زۆریان له دژی وڵاتانی جیهان ده‌ستپێکردووه که واز له په‌یوه‌ندییه ئابوری و بازرگانییه‌کانیان له گه‌ڵ ئێران بێنن. عێراق یه‌ک له‌و وڵاتانه‌یه که به هۆی هاوبه‌شی و دراوسێبوون ڕووبه‌ڕووی زیاترین گوشاری ناڕه‌وای ئه‌مریکییه‌کان بووه‌ته‌وه، هه‌رێمی کوردستانیش وه‌ک به‌شێک له عێراق له‌م گوشارانه به‌ده‌ر نه‌بووه.
به هاتنی ستیڤن فیگن وه‌ک کۆنسووڵی ئه‌مریکا له هه‌رێم، هه‌وڵه‌کانی دژ به کۆماری ئیسلامی ئێران زیاتر بووه. شاندی ئابوری کۆنسووڵخانه‌ی ئه‌مریکا سه‌ردانی یه‌کێتی ژووره بازرگانییه‌کانی هه‌رێمی کوردستانیان کرد، دواتر له سلێمانیش له ژووری بازرگانی له گه‌ڵ سه‌رۆک و ئه‌ندامانی ژوور کۆبوونه‌وه، ئامانجی ئه‌وان ئه‌وه بووه که هه‌رێم واز له په‌یوه‌ندییه‌کانی له گه‌ڵ ئێران بێنێت. خۆشبه‌ختانه سه‌رۆکی ژووری بازرگانی سلێمانی به‌وانی ڕاگه‌یاندبوو که هه‌رێم به تایبه‌ت پارێزگای سلێمانی خاوه‌نی په‌یوه‌ندییه‌کی کۆن و مێژووییه له گه‌ڵ ئێران و سنورێکی به‌رفراوانی هاوبه‌ش له نێوانیاندا هه‌یه و هه‌ر کێشه و گرفتێک له‌م په‌یوه‌ندییانه ده‌توانێت ئاسه‌واری نه‌رێنی له سه‌ر دانیشتووانی ئه‌م ناوچه‌یه دابنێت.
له ڕۆژانی ڕابردوو حه‌سه‌ن دانایی فه‌ڕ باڵیۆزی پێشووی ئێران له عێراق و ڕاوێژکاری ئابوری جێگری یه‌که‌می سه‌رۆک کۆماری ئه‌م وڵاته سه‌ردانی هه‌رێمی کوردستانی کرد و له هه‌ولێر و سلێمانی زنجیره کۆبوونه‌وه‌یه‌کی ساز کرد. ناوبراو له کۆنسووڵخانه‌ی ئێران له سلێمانی له گه‌ڵ به‌رپرسانی ئابوری و ژماره‌یه‌ک له بازرگانانی ئه‌م شاره کۆبووه و دڵنیایی ئه‌وه‌یدا که گه‌مارۆکانی ئه‌مریکا ناتوانێت کاریگه‌ری له سه‌ر په‌یوه‌ندییه‌کان دابنێت و سه‌رۆکی ژووری بازرگانی سلێمانیش ڕایگه‌یاند که پاش جێبه‌جێکردنی گه‌مارۆکانی ئه‌مریکا نه‌ک ته‌نیا ڕێژه‌ی ئاڵوگۆڕه بازرگانییه‌کان له گه‌ڵ ئه‌م وڵاته دانه‌به‌زیوه به‌ڵکوو زیاتریش بووه، کۆنسووڵی ئێرانیش ڕایگه‌یاند که ڕێژه‌ی ئاڵوگۆڕه بازرگانییه‌کان بۆ 10 ملیار دۆلار به‌رز ده‌که‌ینه‌وه، وته‌بێژی یه‌کێتی وه‌به‌رهێنه‌رانی هه‌رێمی کوردستان یه‌کێک له‌و که‌سانه بوو که به‌شداری کۆبوونه‌وه‌که‌ی سلێمانیی کرد و به په‌یامنێرانی ڕاگه‌یاند که 37 خاڵمان وه‌ک تێبینی له سه‌ر په‌یوه‌ندییه‌کانمان به به‌رپرسانی ئێرانی ڕاگه‌یاندووه و ئه‌وان به‌ڵێنی چاره‌سه‌ربوون و به‌دواداچوونیان داوه. که‌شی کۆبوونه‌وه‌که و دڵنیایی به‌رپرسانی هه‌ر دوو لا مزگێنی ئه‌وه‌ی ده‌دا که هه‌رێم و ئێران ئیراده‌ی به‌هێزبوونی په‌یوه‌ندییه‌کانیان زیاتر له هه‌ر کاتێکی دیکه هه‌یه و پردی په‌یوه‌ندییه‌کانی نێوانیان ئه‌وه‌نده به‌هێزه که به پیلانگێڕییه‌کانی ئه‌مریکا به تایبه‌ت کۆنسووڵی ئه‌م وڵاته له هه‌رێم ناڕووخێت. فیگن با سه‌ردانی خاڵه سنورییه‌کانی نێوان ئێران و هه‌رێمی کوردستان بکات یان فیلمه‌کانی ببینێت که ئاڵوگۆڕه بازرگانییه‌کان و هاتووچۆی دانیشتووانی هه‌ر دوو لا له چ ئاستێکدایه، ئه‌و کات ده‌زانێت که خه‌ونی ڕاگرتنی ئه‌م په‌یوه‌ندییانه به‌تاڵه و باشتر وایه به تره‌مپیشی ڕابگه‌ێنێت که ئاگای له‌م دۆخه نییه.
س/جام کوردی