02/08/2018
ئيشراق 465 جار بینراوە
مه‌رجه‌عیه‌تی باڵای عێراق و په‌یامی چاره‌سه‌ری
مه‌رجه‌عیه‌تی باڵای عێراق به درێژایی مێژوو ڕۆڵی گرنگی له پاڵپشتی خه‌ڵک و ماف و داواکارییه‌کانی ئه‌وان هه‌بووه. پاش ڕووخانی ده‌سه‌ڵاتی سه‌دام ئه‌م ڕۆڵه له بواره جیاجیاکان به تایبه‌ت ئامۆژگاری و دیاریکردنی نه‌خشه‌ڕێگای سیاسی عێراق بۆ به‌رپرسان و لایه‌نه‌کانی ئه‌م وڵاته به‌رچاوتر بووه، خاڵی گرنگ ئه‌وه‌ی که مه‌رجه‌عیه‌ت له عێراق ته‌نیا پارێزه‌ری و داکۆکیکاری مافه‌کانی پێکهاته‌ی شێعه نه‌بووه، به‌ڵکوو هه‌وڵی ئه‌وه‌ی داوه که عێراق و پێکهاته‌کانی له هه‌ر نه‌ته‌وه و مه‌زهه‌بێک له عێراقێکی یه‌کگرتووی یه‌کپارچه‌دا له سه‌رچاوه و داهاته‌کانی ئه‌م وڵاته که‌ڵک وه‌ربگرن.
یه‌کێک له وێستگه گرنگه‌کانی ڕۆڵی مه‌رجه‌عیه‌ت له عێراق بۆ قۆناغی پاش سه‌رهه‌ڵدانی گرووپی تیرۆریستی داعش ده‌گه‌ڕێته‌وه، ئه‌و گرووپه‌ی که له لایه‌ن وڵاتانی زلهێز و هاوپه‌یمانه‌کانی ئه‌وان له ناوچه‌که پێکهێنرا و به داگیرکردنی چه‌ندین ناوچه‌ی عێراق به ده‌یان کاره‌سات و کۆمه‌ڵکوژیی له کارنامه‌ی ڕه‌شی خۆی و وڵاتانی پاڵپشتی تۆمار کرد. له‌و سه‌رده‌مه‌دا که وڵاتی عێراق به گشتی به‌ره‌و چاره‌نووسێکی نادیار ده‌ڕۆیشت، مه‌رجه‌عیه‌تی باڵا فه‌رمانی جیهادی له دژی ئه‌م تیرۆریستانه ده‌رکرد و پۆل پۆل خه‌ڵک له چوارچێوه‌ی هێزه‌کانی وه‌ک حه‌شدی شه‌عبی به هاوکاری و هه‌ماهه‌نگی له گه‌ڵ هێزه‌کانی دیکه‌ی عێراق وه‌ک سوپا و پێشمه‌رگه و به هاوکاری کۆماری ئیسلامی ئێران شکستێکی گه‌وره‌یان به‌و تیرۆریستانه و وڵاتانی پاڵپشتی ئه‌وان هێنا.
هه‌لومه‌رجی پاش به‌ڕێوه‌چوونی هه‌ڵبژاردنه‌کانی په‌رله‌مانی عێراقیش هێمای چه‌ندین قه‌یرانی پێوه ده‌بینرێت. هێشتا لایه‌نه سیاسییه‌کان سه‌باره‌ت به پێکهێنانی کابینه‌ی نوێ و دیاریکردنی که‌سانی شیاو بۆ پۆسته باڵاکان به هیچ ڕێکه‌وتنێک نه‌گه‌یشتوون. خه‌ڵک له به‌شێک له پارێزگاکانی عێراق له دژی که‌می خزمه‌تگوزاری و بێکاری ناڕه‌زایه‌تی خۆیان ده‌ربڕیوه و وڵاتانی وه‌ک سه‌عوودیا له ژێر ڕێنماییه‌کانی ئه‌مریکا هه‌وڵی به‌لاڕێدابردنی خۆپێشاندانه‌کان و داواکاری ڕه‌وای خه‌ڵک ده‌ده‌ن و ده‌یانه‌وێت داواکارییه‌کانی خه‌ڵک بۆ مه‌رامه سیاسییه شکستخواردووه‌کانی خۆیان بقۆزنه‌وه.
لێره‌دا جارێکی دیکه مه‌رجه‌عیه‌تی باڵا هه‌ستی به مه‌ترسی له سه‌ر عێراق و دانیشتووانه‌کانی کردووه و له نوێژی هه‌ینی شاری که‌ربه‌لای پیرۆز، نوێنه‌ری مه‌رجه‌عیه‌تی باڵا داوای پێکهێنانی به‌په‌له‌ی کابینه‌ی عێراقی کرد و ئامۆژگاری و ڕێنمایی گرنگیشی بۆ وه‌ڵامدانه‌وه‌ی داواکارییه‌کانی خه‌ڵک و به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی خسته‌ڕوو.
ده‌ستبه‌جێ پاش په‌یامی چاره‌سه‌ری مه‌رجه‌عیه‌تی باڵا، لایه‌نه سیاسییه‌کان و به‌رپرسانی عێراقی به تایبه‌ت له نێوماڵی شێعه وه‌ڵامی ئه‌رێنی و پاڵپشتی خۆیان بۆ ئه‌م نه‌خشه ڕێگایه ڕاگه‌یاند. سه‌رۆک وه‌زیرانی عێراق، سه‌رۆکی ڕه‌وتی حیکمه و لایه‌نه‌کانی دیکه ستایشی نه‌خشه ڕێگاکه‌یان کرد و به هه‌نگاوێک بۆ به‌ره‌وچاره‌سه‌ری کێشه‌کانی عێراق ناویان برد. به پێی ئه‌وه‌ی که هه‌موو کات کۆده‌نگییه‌ک له سه‌ر ئاستی عێراق سه‌باره‌ت به ڕێنماییه‌کان و ڕۆڵی مه‌رجه‌عیه‌ت هه‌بووه، پێش بینی ده‌کرێت ئه‌مجاره‌ش وه‌ک سه‌رده‌می شه‌ڕی داعش که به سه‌رکه‌وتنی عێراق کۆتایی هات، پرۆسه‌ی سیاسی ئه‌م وڵاته بکه‌وێته ڕاسته ڕێگای خۆی و پرۆژه‌ی حکومه‌تی نوێ بۆ پێشکه‌شکردنی خزمه‌تگوزارییه‌کان به خه‌ڵک ده‌ست پێ بکات.
س/جام كوردى