18/12/2018
ئيشراق 653 جار بینراوە
ئاستی زانستی خوێندکاريلى هه‌رێم فره به‌رزه
بریکاری وه‌زیری خوێندنی باڵای ئێران بۆ کاروباری نێوده‌وڵه‌تی جه‌خت له سه‌ر گه‌شه‌پێدانی په‌یوه‌ندییه‌کان له گه‌ڵ هه‌رێمی کوردستان ده‌کاته‌وه و ده‌ڵێت پێمان خۆشه ئه‌زموونه زانستییه‌کانی خۆمان ڕاده‌ستی هه‌رێمی کوردستان بکه‌ین.
دوکتۆر حوسێن سالار ئامۆلی بریکاری وه‌زیری خوێندنی باڵای کۆماری ئیسلامی ئێران له وتووێژی له گه‌ڵ په‌یامنێری جام کوردی وتی: کردنه‌وه‌ی لقی زانکۆ ئێرانییه‌کان له هه‌رێم یان زانکۆی هاوبه‌ش، ده‌توانێت تێچووی خوێندکارانی کورد که‌م بکاته‌وه.
ده‌قی ئه‌م وتووێژه له درێژه‌دا هاتووه:
وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵای کۆماری ئیسلامی ئێران چۆن له په‌یوه‌ندییه‌کانی له گه‌ڵ هه‌رێمی کوردستان ده‌ڕوانێت؟
ئێمه له گه‌ڵ هه‌رێمی کوردستانی عێراق خاوه‌ن چه‌ندین خاڵی هاوبه‌شی مێژوویی و که‌لتورین، خه‌ڵکی ئێران و هه‌رێم پێکه‌وه به درێژایی مێژوو له په‌یوه‌ندیدابوون، ئه‌وان په‌یوه‌ندییه‌کی دۆستانه‌یان پێکه‌وه هه‌یه و به‌م بۆنه‌شه‌وه هه‌رێم وه‌ک ناوچه‌یه‌کی گرنگ بۆ گه‌شه‌پێدانی په‌یوه‌ندییه زانستییه‌کان ده‌ستنیشان کراوه، خۆشبه‌ختانه ئاستی زانستی خوێندکارانی هه‌رێمی کوردستان زۆر به‌رزه و ئه‌مه‌ش به‌ستێنی گه‌شه‌پێدانی په‌یوه‌ندییه‌کان دابین ده‌کات.
ئایا زانکۆکانی ئێران ڕاسته‌وخۆ ده‌توانن له گه‌ڵ زانکۆکانی هه‌رێمی کوردستان له په‌یوه‌ندیدا بن؟
زانکۆکانی ئێمه ده‌توانن ڕاسته‌وخۆ په‌یوه‌ندییان له گه‌ڵ زانکۆکانی هه‌رێمی کوردستان هه‌بێت، به تایبه‌ت له بواری ئاڵوگۆڕی مامۆستا و خوێندکاران و هاوکاری خوێندکاران له قۆناغه‌کانی ماسته‌ر و دوکتۆرا. خاڵی دیکه‌ش له بواری جێبه‌جێکردنی پرۆژه هاوبه‌شه‌کانه که ئێمه پێشوازی له بوونی وه‌ها په‌یوه‌ندییه‌ک ده‌که‌ین.
کۆماری ئیسلامی ئێران چ ئاسانکارییه‌کی بۆ خوێندکارانی عێراقی به گشتی و به‌تایبه‌ت هه‌رێمی کوردستان کردووه؟
له‌مساڵ 23 زانکۆی ئێرانی له نێو زانکۆ گرنگ و به‌ناوبانگه‌کانی جیهان پله‌ی زۆر به‌رزیان به ده‌ست هێناوه، زیاترین گه‌شه‌ی زانستی ناوچه‌که لای ئێرانه و له سه‌ر ئاستی جیهانیش خاوه‌ن پێگه‌ی باڵاین، ئێمه بۆ وه‌رگرتنی خوێندکارانی هه‌رێمی کوردستان زیاترین هاوکاری پێشکه‌ش ده‌که‌ین تا خوێندکارانی کورد بتوانن داهاتوویه‌کی گه‌ش بۆ خه‌ڵکی خۆیان مسۆگه‌ر بکه‌ن، ئه‌وان میوانانی ئازیزی ئێمه‌ن و میوانداری ئێمه له‌وه‌دایه که زیاترین ده‌سکه‌وتی زانستییان هه‌بێت.
ئایا وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵای کۆماری ئیسلامی ئێران پلانێکی بۆ ئاڵوگۆڕی مامۆستا له گه‌ڵ زانکۆکانی هه‌رێمی کوردستان هه‌یه؟
ئێمه پێشوازی له ئاماده‌بوونی مامۆستایانی هه‌رێمی کوردستان بۆ به‌ڕێوه‌چوونی خولی 6 مانگه‌ی توێژینه‌وه‌یی ده‌که‌ین و ئاماده‌یی ئه‌وه‌شمان هه‌یه که مامۆستاکانی خۆمان بنێرینه هه‌رێم به‌ڵام ئه‌م په‌یوه‌ندییه پێویسته له نێوان زانکۆکانی هه‌ر دوو لا بێت و پێکه‌وه ڕێکه‌وتنی هاوبه‌ش واژۆ بکه‌ن، ئێمه له وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵای ئێران پشتگیری له‌م په‌یوه‌ندییه ده‌که‌ین.
به پێی ئه‌وه‌ی که ژماره‌یه‌ک زانکۆی بیانی له هه‌رێمی کوردستان چالاکی ده‌که‌ن، کردنه‌وه‌ی لقی زانکۆ ئێرانییه‌کان چ گرنگییه‌کی ده‌بێت؟ لایه‌نی عێراقی چۆن پێشوازی له‌م پێشنیاره ده‌کات؟
له ڕاستیدا ژماره‌یه‌ک له زانکۆکانی ئێمه له ئاستی جیهاندا خاوه‌ن پله‌ی باڵان، توێژینه‌وه‌کانی ئه‌م زانکۆیانه ته‌نانه‌ت له لایه‌ن ئه‌مریکا و وڵاتانی ئه‌ورووپییه‌وه که‌ڵکی لێ وه‌رده‌گیرێت و چه‌ندین پرۆژه‌ی گرنگیش جێبه‌جێ کراوه. ئێمه ئه‌م ئه‌زموون و توانایه بۆ به برایانی خۆمان له هه‌رێمی کوردستان نه‌ده‌ین. کردنه‌وه‌ی لقی زانکۆکانی ئێران یان زانکۆی هاوبه‌ش له نێوان زانکۆی وه‌ک عیلم و سه‌نعه‌ت و سه‌ڵاحه‌دین، بواری زانستی به‌ره‌وپێشتر ده‌بات و خوێندکارانی کوردیش تێچووی که‌متریان ده‌بێت. ئه‌وه‌شمان له بیر بێت که وڵاتانی دیکه که له ناوچه‌کانی جیهان لقی زانکۆکانیان ده‌که‌نه‌وه ڕه‌نگه ئامانجی دیکه‌یان هه‌بێت و له ئاکامدا بیانه‌وێت خوێندکاره سه‌رکه‌وتووه‌کان بۆ خۆیان ڕابکێشن. زانکۆکانی ئێران به ئاستێک گه‌یشتوون که مانگی ده‌ستکرد ڕه‌وانه‌ی بۆشایی ئاسمان ده‌که‌ن، له زبڵ و خاشاکی ماڵه‌کان وزه‌ی کاره‌با به‌رهه‌م دێنن و له سه‌دا 95 ی ده‌رمانی پێویستی وڵات له ناوخۆدا به‌رهه‌م دێنن. ئێمه کاتێک له گه‌مارۆکانی پێشوو ڕووبه‌ڕووی ئاسته‌نگی هاورده‌ی ده‌رمان بووینه‌وه، خۆمان زیاتر له 15 ده‌رمانی پێویستی تووشبووانی شێرپه‌نجه‌مان به‌رهه‌م هێنا و به‌شیکی زۆر له نه‌خۆشه‌کانی خۆمان چاره‌سه‌ر کرد. به کردنه‌وه‌ی زانکۆی هاوبه‌ش له گه‌ڵ هه‌رێمی کوردستان ئه‌م ئه‌زموون و توانایه به برایانی کورد ده‌درێت، ئێمه له نێوان یه‌ک ئێرانی و کوردێکی هه‌رێمی کوردستان هیچ جیاوازییه‌ک نابینین.
به‌ڕێوه‌چوونی پێشانگای تواناکانی زانکۆکانی کۆماری ئیسلامی ئێران له هه‌رێمی کوردستان چ ڕۆڵێکی له گه‌شه‌پێدانی په‌یوه‌ندییه‌کانی نێوان هه‌ر دوو لا ده‌بێت؟
پێشانگا ئه‌گه‌ر ببێته هۆکاری ناساندنی یه‌کتر، زۆر کاریگه‌ر ده‌بێت. چاوه‌ڕوان ده‌که‌ین که ئه‌م پێشانگایه به‌ده‌ر له به‌رزکردنه‌وه‌ی ئاستی په‌یوه‌ندی خوێندکاری، به‌ستێنی ئه‌وه‌ش دابین بکات که مامۆستایانی هه‌رێم بۆ پرۆژه توێژینه‌وه‌ییه کورت ماوه‌کانی خۆیان سه‌ردانی ئێران بکه‌ن. پرۆژه هاوبه‌شه‌کان جێبه‌جێ بکرێت و هه‌ر دوو لا که‌ڵک له ئه‌زموونه‌کانی یه‌کتر وه‌ربگرن.
س/جام کوردی