سوکایەتییەکانی سمۆتریچ
ئێمە سەرمان سوڕماوە لە هەڵمەتی ئیدانەکردن و سووکایەتیکردن کە لەسەر وەزیری دارایی تیرۆریستی ئیسرائیل، لەلایەن ئوردن، و دەسەڵاتی فەلەستین، و هەندێک لە حکومەتە عەرەبییەکان بەهۆی لێدوانەکانیەوە کە تێیدا گەلی فەلەستینی بە گەلێکی خەیاڵی و وەسف کردووە.و داهێنانێکە کە تەمەنی تەنیا 100 ساڵە ، و ئەم لێدوانانەیان بەهێزتر کرد کە لە پاریس ئاهەنگێک بۆ یەکەم ساڵیادی مردنی تیرۆریستێکی دیکە بە ناوی جاک کۆکبێر کە داوای کوشتنی عەرەبەکان کرد، و پەشیمان بوون لە تیرۆرکردنی ئیسحاق ڕابین پێش دادگاییکردنی وەک خیانەتکارێک کە ڕێکەوتنی ئۆسلۆی واژۆ کرد.
سەرچاوەی سەرسوڕمان ئەوەیە کە ئەم ئیدانەکردنە، بە تۆنێکی بەرز، لەلایەن سێ حکومەتەوە (میسر، ئوردن، و دەسەڵاتی فەلەستین) دەردەکەون، لە هەمان ڕۆژدا لە لوتکەی ئەمنی لە شەرم ئەلشێخ بەشدارییان کردووە، پڕۆژەیەکیان پەسەند کردووە لەگەڵ میکانیزمێکی جێبەجێکردنی جێبەجێکراو و ورد، بۆ سەرکوتکردنی بەرخۆدانی فەلەستین لە کەناری ڕۆژئاوا پاراستنی نیشتەجێبووان وە بۆ بەرزکردنەوەی سەقامگیری و ئاسایشی حکومەتی ئیسرائیل کە سمۆتریچ سەر بە پایە سەرەکییەکانی، و بە ئیختیاری جەماوەری بۆ بەرنامە تیرۆریستییەکانی گەیشتوونەتە ئەو دەسەڵاتە.
*
حکومەتی ئوردن کە نەخشەی سمۆتریچ لە بوونی نیشتمانێک بە ناوی ئوردن هەڵوەشاندەوە و بە بەشێکی سەرەکی ئیسرائیلی گەورە زانی و داوای لە حکومەتی نەتانیاهۆ کرد کە تەنیا لێدوانەکانی سمۆتریچ بێ بەش بکات، و بەباڵیۆزی ئیسرائیلی ڕاگەیاند کە بانگی کرد بۆ گەیاندنی ئەم پەیامە بەحکوومەتەکەی و ئەو وەڵامە بەزوویی بە دوو هێڵەوە هات لەسەر حسابی وەزارەتی دەرەوەی ئیسرائیل نەک حکومەت لە "تویتەر" گوتی ئەم لێدوانانە نوێنەرایەتی ئەو وەزارەتە ناکەن
کە حکومەتی ئوردن بە تەواوی وەڵامی هەڵوەشاندنەوەی دەوڵەتی ئوردن دەداتەوە، و بە لەبەرچاوگرتنی نیشتمانی بەدیل، بەڵکو بەشێکە لە ئیسرائیل گەورە، بە بانگکردنی باڵیۆز، و تاکە، و نەک دەرکردنی باڵیۆز، داخستنی باڵیۆزخانەی خۆی ، بەستنی ڕێککەوتنی وادی عربە، و دووپاتکردنەوەی پابەندبوونی بە بڕیارەکانی پوختەی شەرمی ئەلشێخ، پیشتریش عەقەبە، بە هەڵوەشاندنەوەی لیواکانی بەرخۆدانی فەلەستین لە کەناری ڕۆژئاوا، و فراوانکردنی بازنەی هەماهەنگی ئاسایش لەگەڵ دەزگاکانی ئیسرائیل بۆ گەیشتن بەم ئامانجە، ئەم هەڵوێستە وەک شۆککەرێک لە هەموو خەڵکی بە شەرفی ئوردن هات، و ئەوان زۆرینەی سەرسەختن، و لوتکەی زەلیلکردن و شکست و کۆلۆنیەکان لە ڕوانگەی ئێمەوە، و دە ملیۆنان کەس لە جیهانی عەرەبی و ئیسلامییەکان پێکدێن .
ئێمە گلەیی لە سمۆتریچ و ئیتامار بن غەفیر یان ناتانیاهۆ ناکەین کە سەرکردەکەیان کە فێری توندڕەوی و تیرۆریزم و ئیهانەکردن بۆ عەرەب و هەڵوەشاندنەوەی بوونیان کردووە، بەڵام ئێمە گلەیی لە حکوومەتەکانی ئوردنی و فەڵەستین و میسری لەسەر ڕووی ئەو موڵکانەی کە مامەڵە لەگەڵ ئەم حکومەتەدا دەکەن، و هەماهەنگییەکیان لەگەڵدا دەکەن بۆ تەسفیەکردنی بەرخۆدانەکە، و خۆگرتن بە بنەما عەرەبی و ئیسلامییەکان لە بەرخۆدانی داگیرکاریدا، کاتێک بوێری ئەوەیان هەبوو کە ئەم سووکایەتیانە وەربگرن ، زەلیلکەر و هەڵوێستی زەلیلکردن لە دژی هەموو عەرەبەکان بەبێ هیچ جیاوازیەک.
حکوومەتەکانی ئەمەریکا و ئەوروپا کە دەوڵەتی داگیرکەریان دامەزراند و پشتگیری بوونیان کرد لەسەر حسابی کەرامەتی و خاکی عەرەب ڕەتی دەکەنەوە نەتانیاهۆ و ئەندامانی وەزارەتەکەی وەربگرێت و جۆزپ بورێل وەزیری دەرەوەی یەکێتی ئەوروپا بەتوندی ئیدانەیان دەکات لەکاتێکدا هەندێک لەحکومەتی عەرەبی فەرشی سوور بۆ ئەم بکوژانە هەڵدەکەن و تەنانەت پابەندن بەپاراستنی و کوشتنی بەشەرەفترین دیاردە لەمێژووی کەرامەتی عەرەبدا واتە لیواکانی بەرگری لەخاکە داگیرکراوەکان کە بەرگری لەپیرۆسی و ماف و کەرامەت و شوێنە پیرۆزەکان.
ئەوەی زیاتر ئازارمان دەدات لە سووکایەتییەکانی سموتریچ کە بوونی ئێمە لە خاکی عەرەب و ئیسلامی ئێمە هەڵدەوەشێنێتەوە ئەوەیە کە ئەو نەخش و لێدوانانەی کە بەهێزیان دەکات لە بەرزایی یادی پەنجا و پێنجەمین ساڵیادی شەڕی کەرامەت هات، کە تێیدا سوپای عەرەبی ئوردنی سەرکەوت بەسەر هاوتا ئیسرائیلیەکەیدا، وەک سەرکەوتنێک بۆ بەرخۆدانی فەلەستین و بەرگری لە خاکی پیرۆزی عەرەبی ئوردنی و سەدان شەهیدی داوەتەوە لە یەکەم وەڵامدا بۆ ڕەچاوکردنی پاشگەزبوونەوە لە حوزەیرانی 1967 و خۆشبەختانە شکستیان هێنا، بە هەزاران ئاهەنگیان گێڕا لە نێوان گۆرانی وتن و هەڵپەڕکێدا هەتا بەیانی ئەم دەستکەوتە مێژووییە مەزنە لە مەیدانی ئاماناتی پایتەخت
سووکایەتی بە سمۆتریچ بکەن وەک خۆت، چونکە ئەم سوکایەتیانەی ئێوە، هەرچەند بەهێز بن، بە گاڵتە و سووکایەتییەوە لەلایەن ئەو و هاوشێوەکانییەوە کۆدەبنەوە، چونکە 74 ساڵە زۆریان بیستووە و ئەم سوکایەتیانە دروستکردنی گەڕەکێکی یەکپارچەیی لە بنچینەیەکی ئیسرائیلی لە فلستینی داگیرکراو نەوەستا و دەمڕاستیان واتە سموتریش و هاوشێوەکانی دەڵێن ئێمەیان بە سووکایەتی ڕازی کردووە و ئێمە فەلەستینمان بردەوە و بەم نزیکانە هەموو ئوردن، و هەندێک بەش لە سعودیە و ڕەنگە خەیبەر دوای ئەوە، ئەگەر ئەم زەلیلبوونە عەرەبییە بەردەوام بێت ...
ئیشراق مەرج نییە ئەو بۆچوون و وەسفانەی باسکران بگرێتە بەر.