شکستی "ناتۆی عەرەبی-ئیسرائیلی"!

جەزائیر پێویست ناکات بەیاننامەیەک دەربکات کە رەتی بکاتەوە ئەو شتانەی کە بە "زانیاری هەڵە" وەسفی کردووە سەبارەت بە شکستی هەوڵە دیپلۆماسییەکانی بۆ ئەنجامدانی کۆبوونەوەیەکی بەپەلەی کۆمکاری وڵاتانی عەرەبی بۆ نیشاندانی هاوسۆزی لەگەڵیدا لە خراپتربوونی قەیرانەکانی ئێستای لەگەڵ ئیسپانیادا، بۆ چەند هۆکاریک، لە هەمووی گرنگتر ئەوەیە کە ئەم کۆمکارە بێ بەها بووە، و هاودەنگییەکەی ڕەنگە زیانێکی زیاتر بگەیەنێت لە سوود. بەهوی دابەزینی نوێنەرایەتیکردنی حکومەتە عەرەبییەکان، و ئێمە بە گەلان ناڵێین، تا نزمترین ئاستەکانی لەم ڕۆژانەدا.
ئەم کۆمکارە کە سکرتێری گشتیی بەڕێز ئەحمەد ئەبول غەیت نەیوێرا بەیاننامەیەک دەربکات کە ئیدانەی دەستدرێژییە دڕندانەی ئیسرائیل بۆ سەر فڕۆکەخانەی مەدەنی نێودەوڵەتی دیمەشق بکات، یان هەر "دەستدرێژییەکی" پێشووی ئیسرائیل لە ماوەی دە ساڵی ڕابردوودا، پێشێلکردنی... سەروەری و یاساکانی دەولەتیک کە ئەندامە لە هەریەک لە کۆمکاری ولاتانی عەرەبی ، کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی، ناتوانین چاوەڕێی ئەوە بین لە خەندەقی جەزائیر لە قەیرانی دوو قۆڵی خۆیدا بوەستێت لەگەڵ دەوڵەتی ئیسپانیا کە لەلایەن حکومەتەکانی یەکێتی ئەوروپا پشتگیری دەکرێت، یان هەر وڵاتێکی دیکەی عەرەبی دوای ئەوە بووەتە بابەتی داڕمان و ئاساییکردنەوەی عەرەبی.
*
کاتێک حکومەتی جەزائیر پەیمانی دۆستایەتی لەگەڵ ئیسپانیا "هەڵپەسارد"، پەمپکردنی غازی لەڕێگەی بۆرییەکی فەرمیەوە بۆ ئیسپانیا ڕاگرت و وەک وڵاتێکی بەدیل بەرەو ئیتالیا ڕۆیشت، لەخۆیەوە ئەم هەنگاوەی ناوە، لە خزمەتکردنی بەرژەوەندییە نیشتمانییەکانییەوە و ئەمەش هەروایە هەڵوێستێک کە ڕەنگدانەوەی سەربەخۆیی بڕیارەکە بێت، هەندێکیان ڕازی بوون هەندێکیان نا ، بەبێ گوێدانە هۆکار و پاڵنەرەکانی، ئێمە باسی ئەم هۆکارانە ناکەین، بەڵکو باس لە بوێری ئەم هەنگاوە دەکەین.
وڵاتانی عەرەبی وەک شانشینی سعودیە و ئیمارات و سوڵتانی عومان و ئێمە لەگەڵ هەندێک لە سیاسەتەکانی ئاساییکردنەوە لەگەڵ دەوڵەتی داگیرکەری ئیسرائیلدا ناکۆکین، جا بە ئاشکرا بێت یان لە ژێر مێزدا، ئەمریکا و سەرۆکەکەی زەلیل کرد کەی چەسپی بە هەڵوێستی خۆی لە جیاکردنەوەی خۆی لە سزاکانی ئەمریکا، وئامادە نەبو داواکاری ئەمریکییەکان جیەبەجی بکات کە بۆ زیادکردنی بڕی بەرهەمهێنان بۆ دابەزاندنی نرخەکان، و لێرەدا سەرۆک بایدن، سەرکردەی گەورەترین دەسەڵات لە جیهاندا، بە شێوەیەکی زەلیلکەر پاشەکشەکردن، و ئامادەکاری بۆ گەشتکردن بۆ ڕیاز بۆ بەشداریکردن لە لوتکەیەک کە سەرکردەکانی وڵاتانی کەنداو، میسر، ئوردن و ڕەنگە سودان لەخۆدەگرێت، لە هەوڵێکدا بۆ گەڕاندنەوەی پەیوەندییەکانی و وەڵامدانەوەی حکومەتەکانیان.
ئێمە نامانەوێت بە قووڵی بچینە ناو ئەم فایلەوە، یان باس لە ڕەخنەگرتنەکانمان بکەین، یان باشتر بڵێین ڕەتکردنەوەی ئامانجە ئەمریکییەکانی ئەم لوتکەیە، کە دیارترینیان دەستپێکردنی "کۆڕێکی ئاسایشی"یە بە سەرۆکایەتی ئەمریکا و ئەندامێتی دەوڵەتی داگیرکەری ئیسرائیل بۆ دەستپێکردنی دەستدرێژی بۆ سەر ئێران، چونکە ئەوەی لە ئێستادا جێگەی نیگەرانی ئێمەیە، جەختکردنەوە لەسەر حەتمی و دروستی هەڵوێست و سیاسەتە عەرەبەکانە کە شوێنی بەرژەوەندی و سامانی عەرەبی وەک نەوت و گاز لە سەرووی هەموو بەرژەوەندییەکانی دیکەوە، ئەمریکی و ئەوروپی بەتایبەتی.
ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لەگەڵ هەموو وڵاتانی دیکەی ئەوروپا لاوازترین ڕۆژەکانی خۆی بەخۆیەوە دەبینێت، چونکە سەد ڕۆژی یەکەمی جەنگی ئۆکرانیا لە بەرژەوەندی ڕووسیا و لە ڕووی سیاسی و ئابووری و سەربازییەوە دۆڕاند و ئابووری ڕۆژئاوای وڵاتەکەی بەدەستیەوە دەناڵێنێت دابەزینی هەڵاوسان و تێچووی بەرزی ژیان، وهەموو ئەمانە دەگەڕێتەوە بۆ ئەو هەنگاوەی عەرەبی کە لە خەندەقەکەیدا نەوەستێت، یان ملکەچی هەڕەشەکانی نەبێت، و سامانی نەوت و گازمان بەکاربهێنێت بۆ ئەوەی خزمەت بە جەنگ و پلانەکانی بکات، وەک چۆن لە نزیکەی سەد ساڵی ڕابردوودا دەیکەین.
کاتێک عەرەبەکان لە جەنگی ئۆکتۆبەری 1973دا نەوتەکەیان لە خزمەت دۆزی عەرەبەکاندا وەبەرهێنا، لە ماوەی چەند مانگێکدا نرخی بەرمیلێک نەوت لە کەمتر لە سێ دۆلارەوە بۆ زیاتر لە 17 دۆلار بەرزبووەوە، ئەمڕۆش کە ئامادە نەبوون پێشکەشی بکەن بۆ فشارەکانی ئەمریکا بە زیادکردنی بەرهەمهێنان بۆ کەمکردنەوەی نرخەکان، و بۆ ڕزگارکردنی ئابووری ڕۆژئاوا لە قەیرانەکانی، نرخی بەرمیلێک دوو هێندە زیادی کردووە بەرمیلێک نەوت زیاتر لە دوو هێندە زیادی کردووە، و گەیشتووەتە 125دۆلار، و لەوانەیە بگاتە ژمارەیەکی پێوانەیی نوێ، واتە 150 دۆلار،  لە هەفتەکانی داهاتوودا، بە تایبەت کە بازاڕە جیهانییەکان پێویستیان بە سێ ملیۆن بەرمیلێکی دیکە هەیە بەهۆی کەمبوونەوەی پەتای کۆرۆنا، و لە ئەنجامدا زیادبوونی بەکاربردن، ئەمەش بەو مانایەیە کە ڕۆژانە ملیارەها دۆلار دەڕژێتە سەر گەنجینەکانی وڵاتانی کەنداو کە ئازاریان چەشتووە بەهۆی خۆبەدەستەوەدان لە سیاسەتەکانی نەوتیان بۆ دیکتاتە زەوتکەرەکانی ئەمریکا، و بۆ خزمەتکردنی ئابووری ئەمریکا و ئەوروپا، نەک بۆ بەرژەوەندی گەلەکانیان.
*
مافی جەزائیر و هەر وڵاتێکی تری عەرەبییە کە چەکی نەوت و غاز بەکاربهێنێت بۆ خزمەتکردنی بەرژەوەندییەکانی، هەروەها ئەو وڵاتانە دیسپلین بکەن کە بوێرن سەروەرییەکەی پێشێل بکەن، وەک ئیسپانیا یان هەر وڵاتێکی دیکەی ئەوروپی، هەروەک ئەو مافی خۆیەتی پابەند بێت بە هەڵوێستی خۆیەوە کە دژایەتی هەموو جۆرە ئاساییکردنەوەیەک دەکات لەگەڵ دەوڵەتی داگیرکەری ئیسرائیل، لایەنگری هەڵوێستی ڕووسیا لە شەڕی ئۆکرانیادا بکات، هەروەها فەرشی سوور بۆ سێرگی لاڤرۆڤ وەزیری دەرەوەی ڕووسیا لە سەردانەکەیدا بۆ پایتەختەکەی بکاتەوە .
ئەو کومکارە کە پشتگیری لە دەستدرێژیەکانی ئەمریکا دەکات، و هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر پایتەختی سوریا، بە بێدەنگی هاوبەشە، و بەرگی فەرمی عەرەبی "شەرعی" بۆ لەناوبردنی لیبیا، یەمەن، سوریا و پێش ئەوەش، عێراق دابین دەکات ئەم کومکارە عەرەبی نەماوە، و زیاتر لە کومکاری عیبری بووەتە ئیسرائیلی، بەدڵنیاییەوە دەگەڕێینەوە بۆ ناتۆی عەرەبی-ئیسرائیلی کە بایدن دەیەوێت لە سەردانەکەیدا بۆ ڕیاز لە ناوەڕاستی مانگی داهاتوودا بیکاتەوە. بە مەبەستی پاراستنی ئاسایشی نەتەوەیی ئیسرائیل و چانسی سەرکەوتن و شکستی ئەم پیلانگێڕییە.

ئیشراق مەرج نییە بۆچوون و وەسفەکانی ناوبراو بگرێتە بەر .