"ئعلان قودس" چە تازەس؟
هووکار سەردانەگەى بایدن ئەرا ناوچەگە ئمزاکردن "ئعلان قودس" و ئعلان پشتگیرى تەواو لە ئسرائیل و پشتگیرى ریڕەو ئاساییکردنەوە نییە، بەڵکوو لەوەر خاتر مقەیەتیکردنە لە بەرژەوەندیەیل سیاسى و ئابوورى ئەمریکى.
جۆبایدن سەرۆک ئەمریکا و سەرۆک وەزیرەیل دوشمن ئسرائیلى یائیر لابید، وەسیقەیگ ئمزا کردن وەناو" بەیاننامەى قودس ئەرا هاوبەشى ستراتیجیەت هاوبەش لەناونى وڵاتەیل یەکگرتگ و ئسرائیل"، لە 14ى تەموز/یۆلیۆ 2022.
ئايا ئى ئعلانە هەڵویستەیل تازەیگ لە وڵاتەیل یەکگرتگ داشت وەرانوەر هاوپەیمانە ستراتیجیەگەى"ئسرائیل"؟، ئایا ئاڵوگوێڕێگ لە سیاسەت ئەمریکا هەس وەرانوەر مەسەلەى فلستین لە کاریگەرى ئەو ئعلانە؟ ئایا ئعلانەگە گوزارش لە دید سەرۆک بایدن وەرانوەر وە خوەرهەڵات ناوین و وەرانوەر وە ئیران و ریککەفتن نەوەوى وەلیا کرد؟.
سەرۆکەیل ئەمریکا لە هەردوگ حزب کۆمارى و دیموکراسى، مکوڕن لەبان سەردان فلستین داگیرکریاگ، و سازکردن دیدارەیلیگ وەل سەرکردەیل دوشمن، ک بڕیگ لێدوان و بەیاننامە و ئمزاکردن وەسیقەى ستراتیجى داشتوود و گشت ئەوانەیش جەخت لە بان ناوەڕووک هاوشیوە داشتوون و فرەجاریش دوبارەن.
دیارترین ئەو هەڵویستەیله، تونکردنەوەى پەیوەندیەیل دەگمەن و ستراتیجييه ك وڵاتەیل یەکگرتگ بەسێدە دوشمنەوە، و ئەو پەیوەندییشە قابل وە شکیان نییە لەناونیان و پابەندبوین هەمیشەیى وە ئەمن دوشمن و مقەیەتیکردن لە سەرکەفتن سەربازى و پتەوکردن توانایەیلیە ئەرا وەرپەرچدانەوەى دوشمنەیلى و جەختکردنە لە پەیوەندیەیل وەردەوام لەبان نەریت و بەرژەوەندیەیل و کارەیل هاوبەش.
مەسەلەى "ئعلان قودس" ک ئەو گوزارشەیل لەخوەى گرێد چشت تازەیگ لەتى نییە لەبان ئاست قەوڵەیل تەقلیدى ئەمریکى وەرانوەر وە دوشمن، ئەویش مادام ناڕیک نییە وەل بەرژەوەندیەیل ئەمریکى، ئمجا وەل ئەو پەیوەندى پتەویشە ک ها ناونیان، فرەجار جەخت لەوە کریەێد ک ئەوەگ جموجویل دەێدە سیاسەت خارجیەى ئەمریکى، بەرژەوەندیەیلیە نەک چشتیگ تر.
تەنانەت ئەگەر وشەى "هەتاهەتایى"یش زیاى کریا، ئەیە ئشارەت وە خواست ئەمریکا کەێد ئەرا ئمزاکردن ریککەفتن نەوەوى لە ماوى حوکم بایدن، و ئشارەت وە بژاردەى سەربازى دژ وە بەرنامەى نەوەوى ئیرانى نیەکەید، وەل لایەن هانداین گامەیل ئاساییکردنەوە لەناونى دوشمن و دەوڵەتەیل کەنداو، و زیایبوین شیوەیل هاوکارى سەربازى و هەواڵگرى، ئەرا روێ وەڕوێ بوینەوەى هەڕەشەیل ئیرانى و جیوەجیکردن هاوسەنگى وەرپەرچدانەوە لە ناوچەگە.
ئسرائيل رخى لەوە چوود، لەهەر لەحزەیگ روێ وەڕوێ هەڕەشەیل ئەمنى بوودەوە وەتەنیا، وڵاتەیل یەکگرتگتیش لەجیاى ئەو جەنگ نیەکەێد و خاسیش زانێد ک "ئعلان قودس" ئەمن و ئاسایش و سەقامگیرى وەپى نیەوەخشید لە ناوچەگە، یەیش بیجگە لەوەگ هویچ چشت تازەیگ وەپى نییە، و خاسیش ئاگادارە لەوەگ سەرۆک جۆ بایدن ناڵنید وەدەس قەیرانەیل ناوخوەیى وە هووکار بەرزبوینەوەى نرخ و قەیران سوزەمەنى و وزە، و هەر لەوەر ئەوەیش شەعبیەتى لەلاى راى گشتى ئەمریکى داوەزیە و ترس لە شکست حزبەگەى دیرێد لە هەڵوژاردنەیل نیمەیى ئەمریکى لە تشرین دویەم/ نۆڤەمبەر ئایندە.
سەرۆک بایدن لە سەردانە ئاسایەگەى(لە ئاساییگ زیاتر نیە)هەوڵ مقەیەتیکردن لە دید ئدارەگەى دەێد وەرانوەر خوەرهەڵات ناوین، لەڕى کارکردن لەبان داوەزانن گرژى و نیگەرانیەیل و ئامادەکردن لایەنیەل ئەرا ئمزاکردن ریککەفتن نەوەوى وەل ئیران و جەختکردن هەیمنەى وڵاتەیل یەکگرتگ جەهانى و وشدارى وە لایەنەیل لە پتەوکردن پەیوەندیەیل وەل روسیا و چین و پتەوکردن بەختەیل حزب دیموکرات لە هەڵوژاردنەیل تشرین دویەمم نۆڤىمبەر ئایندە، و چشتیگ بیجگە ئەیانە ماناى دوشمنایەتییە دژ وە هیزەیل مقاوەمە و فەرامووشکردن مەسەلەى فلستین و لایەنگریى ریڕەو ئاساییکردنەوەس ئەرا پشتگیرى ئسرائیل مادام مقەیەتى لە بەرژەوەندیەیل ئەمریکا کەێد.