ئەقڵ دەسەجەمى!
دویاى ئەوەگ ئاشکرا بوى جەگ ئۆکریانیا لە ناوەڕووکیەوە لەبارەى ئایندەى جەهان و رینمایەیل وەرنرخ ک حوکم ئى ئایندە کەید ئەوە بوى ک سەرۆک فلادیمێر پۆتین گامەیل پتەوتر کرد نەک ئەرا ئاڵشتکردن داینامیکى لەبان زەوى لە ئۆکرانیا وەتەنیا، بەڵکوو ئەرا دروسکردن بنەمایەیلیگ تازە لەوەر پیکهاوردن جەهان تازەیگ ک گوزارش لە دید و خواستەیل بکەید ئەرا ئایندە ک لەتى خوەرائاوا نەتویەنید زاڵ بوود لەبان بڕیارەیل ناودەوأەتى خاوەن سەروەرى و کزەو نەوین پویل ئى دەوڵەتەیل لەوەردەم حوکم دۆلار یا چەسپانن سزایەیل ناشەرعى و نایاسایى لەبان توانای مللەتەیل و بیبەشکردنى لەژیان بەختەوەرى و مافەیل بنەڕەتى ئنسانى.
دویاى دانیشتن دەوڵەتەیل برێکس و ریکخریاگ شنگهاى و بریارەیل گرنگ و جیا ک لەهەردوگ حاڵەتەگە کەفتەوە، و دویاى پەرەسەندت پەیوەندیەیلى وەل چین و ئیران وەرەو ئاراستەى خاسیگ، سەرۆک پۆتین لەشار پترسپۆرگ وەشیوەیگ نافەرمى چەوى کەفتە سەرۆکەیل شمارەیگ لە وڵاتەیل ئاسیایى لەوەر ئامادەکارى ئەرا کۆنگرەى تەفاعول و ریوشوونەیل بنیاتناین متمانى لە ئاسیا(سیکا).
زووان یۆتین لەو دیدارەیلە تاڕادەیگ لە زووان وەرینى جیاواز بوى، و ئشارەتیگ راسەقینە بویى ئەرا روى وەڕوێ بوینەوەى ئەرا ئەرکیگ جەهانى ک لەمەرز روسیا بپەڕیدەوە، و تەنانەت ئاسیایش لە خواست و ئامانجەیل دویرى، و ئەوە بوى ک پۆتین پیشوازى کرد لە سەرکردەیل ئاسیایى جوور دووسەیل فرە نزیک، و هاوپەیمان وەگوورەى هاوبەش ستراتیجى، و وت: ئیمە گشتمان پابەندیم وە کار و رووح هاوسایەتى و مەنفەعەت دولایەنى و ریزگرتن لەوەر بەرژەوەندیەیل گشتلایگمان.
سازکردن نافەرمى ئیجوورە دیدارەیلە وە تەنیا وەرجە رووژەیلیگ لە دیدار فەرمى ئەو سەرکردەیلە لە کازاخستان ئشارە وە میکانیزم کاریگ کەید ئامانج لەلى یەکڕیزییە لە هەڵویست و بەرهەمهاوردنیگ سەرکەفتگتر ئەرا ئى هەڵویستە لە بوونەیل ناودەوڵەتى. ک لەتى پۆتین وت: ئاماند لەى دانیشتنەیل و لە دانیشتن ئاستانە دەرخستن ریەیلیگە ئەرا یەکخستنەوەى هەوڵەیلمان لەوەر پتەوکردن ئابووریەیلمان لەڕى فراوانکردن هاریکارى دولایەنى و زەمانەتکردن سەروەرى تەکنۆلۆجى و پتەوکردن سەروەرى وڵاتەیلکان و پەرەداین وە بازاڕەیل ناوخوەیى و قویلەوکردن تیکڵایى ئابوورى هەرێمى، هەر لەوەر ئەوەیش سەرۆک پۆتین وە تونى داواى خواست مامڵەکردن وە دراوەیل ناوخوەیى و دروسکردن سیستەمیگ ناودەوڵەتى کرد لە چوارچیوەى سیکا ئەرا پشتگیرى و بڵاوکردنەوەى زووان رووسى.
یەیش یەکەمین دارە لەتى ژنەفیم ک سەرکردەیگ باس لە "سەروەرى تەکنیکى" و "سەروەرى دارایى" کەید و ناوەڕووک ئى هەردوگ گوزارە تاڕادەیگ شایەت دەسەوەر بوود، وەلێ ک شیوەى "سەروەرى" وەکار بارید، ئەیە نیشانەى پەرەداین تازەیگە لە گوزارە و دید و پلان.
وەل ئەوەیشا دیداریگ راوێژکارى نا فەرمى وەرجە هەفتەیگ لە دانیشتن فەرمى یەیش ئشارەت ئاشکرایگە ئەرا جدییەت لە نزیکى رەسین وە ئەقڵ دەسەجەمى ک ستوینیگ دروس کەید ئەرا سەروەخوەیى بریار لەى دەوڵەتەیلە لەگشت روییگەوە، و ستوینیگیش لە ئاسیا دروس کەید ئەرا هانداین و پشتگیرى دەوڵەتەیل تر ئەرا لاوردن تارمایى زالبوین خوەرئاوا و هاتنە ئەرا ناو جەهان تازە.
پۆتین وەل چین و دەوڵەتەیل تر کار کەید ئەرا مەرام و داناین و پەیڕەوەیلى و بنەمایەیلى و دیدەیلى و کاریش کەید لەوەر جیوەجیکردن ئى دیدەیلە لەبان زەوى واقع لەڕوێ سیاسى و ئابوورى و دارایى و رووشنهویرى و کۆمەڵگەیى.
ئى جموجویلە لە فام سەرۆک پۆتینەوە تیەید وە ئەوەگ هیز خوەرئاوا لە هاوپەیمانێتیەیلى تەواو بوود ک دایمەزران و پتەوى کرد وەدریژایى دەیان ساڵ، و لەتى زاڵ بوی لەبان سامانەیل بەشەرى، ک لەیرا پۆتین خوازیارە ئى میکانیزمە باریدە کار ئەرا ئامانجەیلیگ فرە جیاوازتر، ئەرا ئامانجەیلیگ ک سەروەرى سیاسى و دارایى و تەکنیکى و پەیوەندیەیل ناونى دەوڵەتەیل بگریدە خوەى لەبان بنەماى حورمەت و مەنفەعەت دولایەنى.
ئەقڵ دەسەجەمى هویچ وەختیگ ماناى هاوشیوەیى نییە لە دید و گوزارە، وەلێ ماناى هاوبەشى و ریککەفتنە لەبان بنەمایەیلگ لە رینمایى و کار و رەسین ئەرا خاڵەیلیگ ک بگونجیەید لەبارەى مەسەلەیل ئەخلاقى، وەو جوورەگ ک بەرژەوەندى ریڕەو گشتى و راى یەکسانتر دەسەوەر بکەید ک خزمەتیگ بوود ئەرا مەسەلەیل گشتى و بەرژەوەندیەیل ئایندەیى هاوبش مللەتەیل.