دەرئەنجام هەڕەشەیل گانتس چەس؟

هەڕەشەیل ئەمریکى ئەرا تووڵەکردنەوە لە ئیران روێ لە زیایبوین کەێد دویاى تومەتبارکردنى وە وسیان لەپشت"پیلان" خواستیگ ئەرا تیرۆرکردن جۆن بۆڵتن راوێژکار  سەرۆک وەرین ترامپ ئەرا ئاسایش نەتەوەیى، ک ئمڕوو جەنراڵ بینى گانتس وەزیر جەنگ ئسرائیلى قسەو هەڕەشەى تیرۆرکردن جیهادکار زیاد نەخاڵە سەرۆک بزووتنەوەى جیهاد ئسلامى کەید و خوەشى ک بکوشەیل رەسنە پى لەهەر شوونیگ لە جەهان، لەوانەیش لە ئیران ک لەى دویاخرە سەردان پایتەختەگەى کرد.

ئەگەر لە هەڕەشەیل ئەمریکى و داستانیگ بانگەشەکریاگ دەس وەپى بکەیم ک لەلایەن هویچ بەڵگەنامەیگ فەرمییەوە سەبارەت وە تیرۆرکردن بۆڵتن راویژکار پشتڕاس نەکریاسەوە، رێ وەپى چوود بویشریەێد ک ئەو زیاتر لە جاریگ لە وسیانى لەپشت چەن دەسوەردانیگ ئەمریکا ئەرا رمانن رژیمەى لە جەهان وەڕیگەى سەربازییەوە شانازى کردگە، دویاخریانیش لە فەنزویلا، و قەوڵیش وە ئۆپۆزسیۆن ئیرانى دا ک ساڵیگ دویاتر لە تەهران ئاهەنگ سەرکەفتن ساز بکەن و یەکیگ بوى لەو کەسەیلە ک فرەترین پشتگیرى لە جەنگ لە عیراق کرد و بویە هووکار شەهید بوین زیاتر لە دوو ملیۆن کەس عیراقى ک زوورمیان ژن و مناڵ بوین و وەگشت توانایگیشەوە لایەنگرى پەلامارەیل ئسرائیلى ئەرا بان کەرت غەزە و لوبنان کرد، یەیش وەو مانا ک دەسەیلى قرمزن وەخوین سەدان و بگر هەزارانیش، یەیش ماناى تەبریر تیرۆرکردنی نییە، بەڵکوو پیشکەشکردنیە ئەرا عەداڵەت جوور بکوشیگ و تاوانباریگ جەنگ.

ئەمریکا ک بانگەشەى ریزگرتن لە یاسا و مافەیل ئادەمیزاد کەێد، دژایەتى تیرۆرکردن کەید و راوێژکار ئاسایشی نەتەوەیی ئیسە جەیک سولیڤان هەڕەشەی جواودانەوەی زوورەملى کەید ئەرا هەر پەلاماریگ ئەرا بان هاووڵاتیەیل، وەتایبەت وەرپرسیارەیل وەرین، و شانازى کەن وە تیرۆرکردن قاسم سولەیمانى فەرماندەى فەیلەق قودس لە پاسەوان شۆرش، لەوەختیگ هویچ کاریگ ئەرا تیرۆرکردن رووژنامەنویس پیشەیى فلستینى شیرین ئەبو عاقلە نەکردنە ک هەڵگر رەگەزنامەى ئەمریکیە، و لەوەرجە ئەویش چالاکوان ئەمریکى ریتشیل کۆرى ک وە چەقوو بلدۆزەر ئسرائیلى شەهید کریا لە کەرت غەزە لەوەر دەرخستن ناڕەزایى ناداپەروەرانە و ویرانکردن شەڕەنگیرى ماڵیگ.

نەژنەفتیمنە و نەخوەنستیمنە ک هویچکام لە دامودەزگایەیل یەک لەشوون یەک ئەمریکا، کۆمارى یا دیموکرات، تیرۆریگ ئسرائیلى لە کوشتن فلستینى یا لوبنانیەیل بیتاوان یا چەکداریگ و تەنانەت ئەمریکییگیش تاوانبار کردوین یا ناڕەزایەتى دەرخستوین، بەڵکوو بەڵگەی ئەوە دیریم ک هان ئەو جوورە پرووسەیل دەرچگ لەیاسا دەن و پشتگیرى لەلى کەن و پەردەپووشى کەن و وەحوکم ڤیتۆ لە نەتەوەیل یەکگرتگ و ئەنجومەنە ئاسایشگەى مقەیەتى لەلى کەن.

تووڵەکردنەوەى تیرۆرکردن حاجى سولەیمانى نزیکە و هویچ گومانیگ لەتى نییە، باوەڕیش نیەکەیم ک پاسەوان شۆڕش ئیرانى رەحم وە تاوانبارەیل ئەو تاوانە بکەێد، چ تاکەس یا حکومەتەیل، وەل ئەوەیشا هەمان تووڵەکردنەوەى جیهاد ئسلامى و باقى فەسیلەیل تر وەرگرى لە کنار رۆژئاوا و کەرت غەزە لەوەر تیرۆرکردن شەهیدەیل و جەنگاوەرەیلیان دوپات کەیمنەوە، بەسیشە ئەوە بخەیمنە هویر ک بزووتنەوەى "حەماس" چوار پرووسەى شەهیدکارى ئەنجامدا ئەرا تووڵەکردنەوەى ئەندازیار یەحیا عەیاش 1995، و بەرەى مللى ئەرا رزگارکردن فلستینیش وەزیر بیلایەن رەحبعام زئیفى لە ئۆکتۆبەر ساڵ 2001 تیرۆر کرد لە ئوتێل حەیات ریجنسى لە قودس داگیرکریاێ لەوەر تووڵەکردنەوەى سەرکردەگەى ئەبو عەلى مستەفا. مەسەلەگە لەیرا مەسەلەى وەختە، و کیشمەکیشەگە دریژە، و جەنگیش قوناغ و جەولەس، و رووژ ئەرا تن و رووژیگیش ها باند، و هەناس مللەتەیل عەرەبى و ئسلامى دریژە، و دەسوەپیکەر داگیرکاریش زوڵمکەرە.

جیهادکار زیاد نەخاڵە ک ئەرا نزیکەى چوار سەعات چەوم وەپى کەفت لە باسیگ رووژنامەگەى لە دویایین سەردانم ئەرا بەیروت وەرجە سێ هەفتە، پیاویگ پۆڵایین و ئیماندار و ترس لە شەهیدبوین نەیرێد، و زیاتر لە جاریگ وتەپیم ئارەزووى کەێد و پیشبینیى کەێد لەهەر چرکەیگ، بەڵکوو ئەڵڵاجەوییش هات ک تائیسە لە ژیان مەندگە، و جەختیش لەوە کرد خاستر لە شەهیدەیلە نییە ک وەرجە ئەو شەهید بوینە، چ فلستینى، یا عەرەب، یا موسڵمانەیل.

هەڕەشەیل گانتس سەبارەت وە جیوازکردن تیرۆر وەل جەنگاوەرەیل فلستینى ئەرا دەیشت خاکەیل داگیرکریاێ پاشیلکارییە گشت خەتەیل قرمزیگە، و هەڕەشەیشى ئەرا شیوانن ئارامى و سەقامگیرى فرەیگ لە پایتەختەیل و شارەیل جەهان ک شایەد بوودە شانۆیگ ئەرا ئى پرووسەیل لە ئایندەى وەرچەویگ، و ئیمەیش بویمن ک جەولەیل ئى جەنگ دیمنە چەو لە ئەوروپا لە ساڵەیل هەفتاو هەیشتاى سەدەى وەرین و مەبەسمان ئاشکراسە و هویرەکاریەیلیش بەڵگەیى کریانە لە کتاوەیل تاریخ.

وە کورتەگەى ئویشیمن ک جەنگ تیرۆر ئەمریکى و ئسرائیلى لە فلستین داگیرکریاێ، و عیراق و ئیران و سوریا و یەمەن و لیبیا، دەرئەنجام چەواشەیگ سەربازى و سیاسى و ئابوورى لەلى کەفیدەوە، بیجگە دەرخستن روخسار دڕندەیى ئەوانەیش ک ئاگرەگەى خوەش کەن، یا ئەوانەگ پشتگیرى و هان بەرپاکردنى دەن و جوور وەسیلەیگ ئەرا گرژەوکردن کیشمەکیش جەنگ ئختیارى کردن و زیاتر بڵیزە دانە ئاگرەگەى جوور بەدیل ئەرا گفتگوو و چارەسەرەیل ئاشتیانە. ئەویەش بەسە ک بویشیم ولایەتەیل یەکگرتگ مکوڕ بوى لەبان زیایکرن دەقیگ لە ریککەفتن تازەى نەوەوى وە پەیمان تەهران وەفەرمى دویاى دەسوەپیکردن هەر پرووسەیگ تووڵەکردنەوەى تیرۆرکردن سولەیمانى ک خود خوەى دگان وە هەڵەگەى نا، و ترسیگ لە دەرئەنجامەیل چەوەڕیکریاگى لەلى نیشت.

تیرۆرکردن جیهادکار لە نەخاڵە لە تەهران، لە مەترسى تیرۆرکردن سولەیمانى کەمترەو نیەکەید ئەگەر مەترسیدارتر نەود، هەمان چشتیش وتریەێد لەبارەى تیرۆرکردنى لە بەیروت وە نوڕستن ئەرا وشدارى سەید حەسەن نەسروڵڵا ئەمیندار گشتى حزبوڵڵا، ک قەوڵ دا هەر تیرۆرکردنیگ لەبان خاک لوبنان دەرهەق وە میوانەیل فلستینى یا کەسەیل تر دەسوەجى جواوەو دریەێد وەگشت هیزیگەوە.

دویاخریش ئویشیم ک مللەت فلستینى، مللەتیگ ئاشتیخواز و دووس ژیان دیرید جوور هەر مللەتەیل تر، وەلێ ترس لە جەنگ و شەهیدبوین نەیرێد، ئەگەر لەبانى نویسیاوێد وەرگرى لە خاک و مافەیل و کەرامەتە نیشتمانیەگەى بکەێد، شایەد ئەو زەردەخەنەى عەفەویە ک رویدا لەلاى دایگ شەهید ئیبراهیم نابلسى لەوەخت هەڵگرتن نەعشەگەى لەوەخت تەشیعکرنى وە ئامادەبوین هەزاران کەس خاسترین شیەوکردن و دوباتکردنەوەیگ بوود ئەرا ئەوەگ ئویشیمنەى، و رووژگاریش چەوەڕیمان کەێد.