ئیران لە هاوکارى هەرێمى ئەرا دوبارە کریانەوە وەڕوی ئەفریقیا
سیماى سیاسەت خارجیەى ئیران لە ماوەى ئایندە لەڕیگەى پشتگیریکردن هیزە هاوپەیمانەگانى وەلیا، و ئامادەبوینى کاریگەر و ئاراستەکریاگ وە وەرەو رویداگەیل سیاسى و ئابووریى جەهان، وە ئاشکرا دەرکەفید.
ئیران وەبى ئەوەگ کاریگەرى لەبان هاوسەنگەیى ناوچەیى خوەى داشتوود، وە خواست زانیدەى وەل وڵاتەیل عەرەبى نزیکەو بوود، چوینکە دەسوەردار ئەو چشتەیلە نیەود ک وە گونجیاگ زانیدەى ئەرا پایەى جیوپۆلەتیکى خوەى.
ئیران لەلینزیکبوینەوەى خوەى وەل هەرێمەگە وە ئمتیازەیل ستراتیجییەوە نیەوەسیدەوە لەژیر رووشنایى گوێڕانکارى ناوچەگەو دیدگاى خوەى ئەرا دەور خوەى جوور دەوڵەتیگ ناوچەیى کاریگەر، بەڵکوو کار لەبان فکرەى ریکخستنەوەى پەیوەندییەگە وە ریژەى دیدگاى خوەى کەید، سەروەخوەیى ناوچەگە لە دەور ئەمریکا و دەوڵەتەیل کەنداو لەژیر رووشنایى ململانى ناودەوڵەتى وەپى خاسترە ک ناوچەگە بیلایەن بکەن و باج ململانیەیل نەیەن، وەک چوین لەسەردەم جەنگ سەرد رویدا.
ئێران بە بێ ئەوەی کاریگەری لەسەر هاوسەنگیی ناوچەیی خۆی هەبێت، بەپێویستی دەزانێت لەگەڵ وڵاتانی عەرەبی نزیک ببێتەوە، چونکە دەستبەرداری ئەو شتانە نابێت کە بە گونجاوی دەزانێت بۆ پێگەی جیۆپۆلەتیکی خۆی. لێکنزیکبوونەوەی خۆی لەگەڵ هەرێم بە ئیمتیازاتی ستراتیژییەوە نابەستێتەوە لە ژێر ڕۆشنایی گۆڕانکارییەکانی ناوچەکە و دیدگای خۆی بۆ ڕۆڵی خۆی وەک دەوڵەتێکی ناوچەیی کاریگەر، بەڵکو کار لەسەر بیرۆکەی ڕێکخستنەوەی پەیوەندییەکە بە ڕێژەی دیدگای خۆی دەکات سەربەخۆیی ناوچەکە لە ڕۆڵی ئەمریکا، و دەوڵەتانی کەنداو لە ژێر ڕۆشنایی ململانێی نێودەوڵەتیدا پێ باشترە ناوچەکە بێلایەن بکەن و باجی ململانێکان نەدەن.وەک چۆن لە سەردەمی جەنگی سارددا ڕوویدا.
دیارە سیماى سیاسەت خارجیەى ئیران لە ماوەى ئایندە لەڕیگەى پشتگیریکردن هیزە هاوپەیمانەگانى وەلیا، و ئامادەبوینى کاریگەر و ئاراستەکریاگ وە وەرەو رویداگەیل سیاسى و ئابووریى جەهان، هەوڵداین ئەرا مەرزدارکردن ئەو سیاسەت و بریارەیلە ک هەرەشە لەلى کەن، لاوازکردن ئەو ناوەندەیل مەترسیدارەیلە ک ئەو تویەنید کاریگەرى داشتوود، و فراوانکردن قویلایى ستراتیجى وە گلەوخواردن ئەرا ئەفریقیا، دویاى بڕیان زیاتر لە 11 ساڵ، و کریانەوە وەڕوێ وڵاتەیل ئەمریکاى لاتین ک لەماوەى خول سەرۆک رۆحانى وە هووکار گرەوکردن لەبان روژئاوا داوەزین وەخوەیانەوە دین، وەرجە ئەوەگ ئەمریکا لە ریککەفتن ئەتۆمى 2018 دەربچوود.
باوەتەیل کیشمەکیش لە دویاى شۆرش ئسلامى ئیران لەناونى ئیران و سعودیە کەڵەکە بوین، ئەویش وەگورەى ئەوەگ هەر وڵاتیگ دیدگاى جیاوازیگ داشت وەرانوەر وەگشت باوەتەیل گەورا، ک وە هەڵویست ئیران لە دژ نفووز ئەمریکا لە ناوچەگە و کۆنترۆڵکردن و زاڵبوینى لەبان سەرچەوەیل نەفتیى ناوخوەیى نوێنەرایەتى کریا، و دژ ئاساییبوینەوە وەل داگیرکارى ئسرائیلى و هەڕەشەیلى ئەرا بان گشت ناوچەگە بووسیەن.
پەیوەندییەگە لەژیر قەیران و ململانى و جەنگەیل ناوچەگە شایەتیدەر ناتەبایى بوى، وەو جوورەگ ک سعودیە باوەڕى ئەوە بوى ئیران وە هەناردەکردن شۆڕش و بڵاوکردنەوەى شیعەگەرى، دەسوەرداین لە کاروبار ناوخوەیى وڵاتەیل عەرەبى کەید وەل وەکارهاوردن دروشم روێ وەڕوێ بوینەوەى پرووژەى ئەمریکى و وەرنگاربوینەوەى محوەر مقاومە لەژیر دروشم میانڕەوی.
گوێڕانکاریەیل گشتى بویە هووکار داوەزین بژاردەى پەرەسەندن لەناونى سعودیە و ئیران و گەردین وە شوون دەروەچەیگ ئەرا قەیریگ لە فایلەیل ناوچەگە، و دیارترینیان فایلەیل یەمەن.
ئاڵوگوێڕ سەرەکى وە هەوڵ ئدارەى دیموکراتى ئەمریکا ئەرا مامڵەکردن وەل مەسەلەى ئەتۆمى ئیران لەڕیگەى دیپلۆماسى و کۆنترۆڵکردن بەرنامەگەى و دویرکەفتنەوە لە چارەسەرەیل سەربازى بوى.
سەرهەڵداین جەنگ روسیا و ئەتەڵەسى لە ئۆکرانیا بویە هووکار چەقبەسیان دانیشتنەیل و پاداگریى ئدارەى دیموکراتەیلى نیشاندا لەبان ریکخستن پایەى "ناتۆ" جوور هیزیگ سەربازى لە وەرانوەر روسیا، و تاریفکردن ململانیەیل وەل روسیا و چین لە ئۆراسیا و ئاسیا.
لەساى ئى ئاڵشتکاریەیلە، گرەو سعودى پاشگەزەو بوى لەبان بژاردەى سەربازى ئەمریکى/ ئسرائیلى دژ وە ئیران دویاى ئەوەگ ئیمارات و بەحرەین هەڵەپەڵە کردن ئەرا ئاساییکردنەوە وەل ئسرائیل.
سەرۆک ئیبراهیم رەئیسى ریککەفتنیگ وەل شانشین تەواوکرد و پەیوەندیەیل وەل ئیمارات عەرەبى یەکگرتگ خاسەو بوى، بیجگە هەوڵەیل هاوردنەوەى پەیوەندیەیل وەل بەحرەین و مسر و مەغرب، و دوبارە رویکردنەوەى ئیران وەرەو ئەفریقیا و ئەمریکاى لاتین، و پتەوکردن پەیوەندیەیل وەل هاوپەیمانەیل تەقلیدى وەشیوەیگ جەخت لەوە کەید ک فشارەیل فرەیگ لە لایەن ولایەتەیل یەکگرتگ ئەمریکى شکست هاورد لەساى خودگونجانن ئابوورى ئیرانى وەل سزایەیل و دوینستنەوەى ریەیلیگ ئەرا لاکردنەوە لەلى و کەمکردنەوەى کاریگەریەیلى.
ئیران هەوڵ دەید مقەیەتى لە پایەى خوەى بکەید لەلاى دەوڵەتەیل کشوەر ئەفریقیا و پتەوکردن نفووزى ماداو پشت وە دەنگ دەوڵەتەیل ئەفریقى بەسید لەناو نەتەوەیل یەکگرتگ و دەسەیل سەر وەپى، ئەرا دەنگداینیان وەپى لە جادەیل نەتەوەیل یەکگرتگ.