ئایا ئاشتەوایى لەناونى ئەنقەرە و دیمەش کریەێد؟ مەرجەیلیان چەس؟

لێدوانەگەى وەزیر خارجیەى تورکى مەولود چاوشئۆغلۆ سەبارەت وە دیدارى وەل وەزیر خارجیەى سوورى فەیسەڵ ئەلموقداد ئەرا ماوەى 10 مانگە چشتیگ نەوى بیجگە پەیامیگ لەگشت روییگەوە، یەکەمیان لەبارەى ئۆپۆزسیۆن ناوخود تورکى ک ئاگادار ئەردۆغان کرد وە ئەوەگ مەسەلەى پەنابەرەیل سوورى کووتایى وەپى تیەرێەید وە ئنفتاح لەبان سوریا و سەردانەگەى سەرۆک ئەسەد ئەگەر سەرکەفت لە هەڵوژاردنەیل 2023، پەیام دویەمیش ئەرا بەعزیگ لە دەوڵەتەیل عەرەیى ک کار لەبان ناوجیوانى کەێد لەناونى تورکیا و دیمەشق، دویاخریش، لێدوانەگە جوور ئعلانیگ نیەت بوی لەبان کار جددى.

لێدوانەگە دویاى گلەوخواردن سەرۆک تورکى هات لە تەهران و دیدارى وەل سەرۆک رووسى فلادیمیر پۆتن، و قسەیلیشى لەبارەى نەسیحەتى بوى ئەرا خواست پەیوەندى وەل سەرۆک ئەسەد، وەلێ دویاخر جەخت لەوە کرد ک یەکەمجار کیشەى ناونى ئەسەد و ئۆپۆزسیۆن چارەسەر بکریەێد.

دویاى ئى لێدوانە، وەزیر ناوخوەیى سلێمان سۆیلۆ جەخت لەوە کرد ک تورکیا 69 هەزار یەکەى نیشتەجى دروسکردگە لە باکوور سوریا ئەرا لەخوەیگرتن پەنابەرەیل، ئەویش لە ئشارەتیگ ئەرا گرنگى نەداین وە هاوردنەوەى پەنابەرەیل لەلایگ، و جەخت لەبارەى خەت مەرزى ک تورکیا هەوڵ تەواوکردنى دەێد، و بیگومان پەنابەرەیل نزیک لە خوەى گریدەو، ک لە کوردەیل هیزەیل سوریاى دیموکرات نین.

شۆک لەلای بڕیگ لە جایەڵ جوانەیل سوورى لە باکوور خوەرئاوا ئاشکراس، خوەینیشانداین کریا، ئەویش گوزارشکردن بوى لە رەتەوکردن فکرەگە، هەر چشتیگ لەوەر هووکاریگ، لەوانەیش ک ناوچەى مەرزى باب ئەلهەوا/ سەرمەدا بویەسە دەروازەیگ بنەڕەتى ئەرا کاڵایەیل هاوریاێ لە دەیشت، و بویەسە خاڵیگ ئیمداد ئەرا بازاڕەیل سوورى لە ناوچەیلیگ ک هانە ژیر دەسڵات چەکدارەیل.

لەى باوەتیشەو ئشارەت وە ئەوە کردیەێد ئیدلب لەڕوێ شمارەى مەردمەوە روێ لە زیایبوین کردگە، و ئەوساو ئیسەیش بازاڕ راسەوخۆش ئەرا ئى کاڵایەیلە و باکوور سوریا گرێدە خوەى و لەوانەیش ناوچەیلیگ لەژیر دەسڵات چەکدارەیلیگ سوورى ک لەلایەن تورکیاوە پشتگیرى کریەن، وەماناى عەفرین و ناوچەى "درع فورات" لە باکوور حەلەب، بازاڕ گرنگن ک بازرگانەیل لە گشت سوریاوە روێ لەلى کەن، یەیش وەو ماناسە ک ئیمە هایمنە وەردەم تیمەیل سوودمەن لە بارودوخ ئیسە.

مەرمانیگ پەرچەم تورکى لەوەر تویڕەیى دڕین، یەیش لەیوا کرد تورکەیل مقەیەتى لە مەندنەوەیان بکەن، ک وە بەهانەیگ ئەرا تورکیا زانستنەى و ئۆپۆزسیۆن و پشتگیرکردنیان گرتنە خوەیان، وەل ئەوەیشا بەعزیگ لە قەڵەمەیل سیاسى تورکى تویش بوین و باوەڕیان ئەوە بوى تورکیا لەوەخت چگنى وەناو دانیشتنەیل ئاستانە وە چەودیرى رووسى و وەبەشدارى ئیرانى ئستغنا کرد لەبان ئۆپۆزسیۆن ک وەناویانەوە قسە کەێد، تورکیا دەسگرتە مەسەلەى کۆمەڵەیل گەورا لە باکوور سووریا، ک یەیش بڕیار لەو ناوچە نەیرێد.

بیگومان یەکەم ئاڵشتکارى لەبارەى کەفتن پرووژەى"وەهار عەرەبى" هەوڵ سەرۆک تورکیا جەخت لەلى کرد لە کارکردن ئەرا هاوردنەوەى پەیوەندیەیل عەرەبیى مەوقەى ک یەخەگە شکیا وەل دەوڵەت ئیمارات عەرەبى و چیە سەردانى. لەڕێ ئەو سەردانیشە وە کردەیى ئاشکراى کەفتن ئەو قسە کرد ک لەى وت "فليحكم الإخوان"، و جەختیش کردەوە لە "شکەست وەهار عەرەبى" لە گشت وڵاتەیل عەرەبى، و چی ئەرا سەرەتاى قۆناغ ئاڵشتبوین لە سیاسەت خارجیەى تورکى دویاى ئەوەگ پرووژەیلى شکیا.

هەر یەک لە تەهران و مۆسکۆ دەور خوەیان دیرن لە نزیکەوکردن هویر وڕایەیل. بیگومان موسکۆ مەیل هاوردنەوەى پەیوەندیەیل سیاسى دیرید لەناونى تورکیا و سوریا، وە ئەوەگ ک بیتویەنێد پەیوەندیەیل هەرێمایەتى پتەوترەو بکەێد لەناونى دەوڵەتەیل ناوچەگە لەلایگ و مۆسکۆ لەلایگ ترەوە، ک ئایا تویەنریێد بڕەسیەێد وە دەیشت ئەمان؟