مۆندیال قەتەر لەناونى ململانى شارستانیەیل و ئاشناییکردنى

نەزەریەى ئاشنایى ئسلامى، جیگیرەوەیگ رەسەنە ئەرا نەزەریەى ململانى شارستانیەیل خوەرئاوایى، و لەتى گوزارشەیلیگ پیشکەش کریەید: کارلیکردن شارستانیەیل و موورکردنى وەرانوەر وەیەکاکیشان و داڕزاننى، و ئاشنایى مللەتەیل لەبان یەکەنەگرتنەوەى.

نزیکەى سەدەیگ دویاى ئەوەگ کەشتیى جام جەهانى لە تووپ پا(مۆندیال)گەشت کرد وە ئەمان، ئەرا یەکەمجار، لە بەندەر دەوڵەت عەرەبى و ئسلامى، ئەویش قەتەر بوى، و دویاى دەیەیگ لە دەسوەپیکردن شەمەندەفەر هەڵمەت دڕندەى خوەرئاوایى ئەرا کیشاننەوەى ریکخستن قەتەر لە مۆندیال 2022، شەمەندەفەر مۆندیال قەتەر وە سەلامەتى رەسیە دویا ویستگەى لە وازکردن و وازیەیل.

محوەرەیل هەڵمەت خوەرئاوایى دژ وە قەتەر خوەى چەن خاڵیگ دیەوە:

- لاوردن شەعیەت ریکخستن مۆندیال قەتەر وە خستن تومەت گەندەڵى لەبان بریار "فیفا" ک پاڵەوانێتیەگە پشت وەپى بەسا.

- رەتکردنەوەى تواناى قەتەر جوور دەوڵەتیگ بویچگ عەرەبى لەبان ریکخستن پاڵەوانێتیەگە جوور چالاکییگ گەوراى وەرزشى.

- لەکەدارکردن مسداقیەت ئەخلاقى قەتەر وە بانگەشەى پاشیلکردن ماف کارگەرەیل بیگانە.

- هساوکردن ئەرا قەتەر جوور دەوڵەتیگ "دویاکەفتگ" لە نەریتەیل شارستانى خوەرئاوایى ک پەیوەسە وە ئازادى هاوڕەگەزى و خواردنەوە.

ئى هەڵمەت خوەرئاواییە ک سیاسیەیل و ئعلامى و وەرزشکار و مافپەروەرەیل لەتى بەشدار بوین لە دەوڵەتەیل جیاجیاى ئەوروپى، هەوەجە وە گەردین لەشوون لە مەترسیەیلى و بنەڕەتى کریەید لە چوارچیوەى دژایەتى لەناونى هەردوگ نەزەریەى ململانى شارستانیەیل لە خوەرئاوا و ئاشنایەتى شارستانیەیل لە ئسلام.

وەل ئەوەیشا مەترسى هەڵمەت خوەرئاوایى دژ وە مۆندیال قەتەر خوەى لە کەمین خود خوەرئاوا دوینیدەوە ئەرا ئەوەگ بوودە گەوراى جەهان تا  بوودە: حوکم ئەرا ئەخلاق، پەیمانە ئەرا نەریتەیل، تەرازى ئەرا راسیەیل.

هەر لەوەر ئەوەیش وەى دید بەرزانەوە ئەوروپا خوەى و دەسڵاتە داگیرکاریەگەى لە ئوسترالیا و نیوزلەندا و کەنەدا دوینیدەوە تا رەسیدە "ئسرائیل" ناوەندیگ ئەرا جەهان و سەرچەوەیگ ئەرا شارستانى، وەلێ باقى جەهان وە دویاکەفتگ زانید و بایەسە تەماشاى ناوەند شارستانى بکەن، تەنانەت ئەگەر ئەخلاق ناوەندەگەیشى ئنتهازى و میکافیلى بوود.

دى وەو جووریشە نەزەریەى ئاشنایى ئسلامى، جیگیرەوەیگ رەسەنە ئەرا نەزەریەى ململانى شارستانیەیل خوەرئاوایى، و لەتى گوزارشەیلیگ پیشکەش کریەید: کارلیکردن شارستانیەیل و موورکردنى وەرانوەر وەیەکاکیشان و داڕزاننى، و ئاشنایى مللەتەیل لەبان یەکەنەگرتنەوەى.

نەزریەى"ئاشنایەتى شارستانیەتەیل" لەبان ئى بنەمایەیلەسە:

- خودا مەردم وە جیاجیا دروسکرد: "وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ الناس أُمَّةً واحِدَةً، وَلَا يَزَالُونَ مُخْتَلِفِينَ".

- خودا مەردم وە ئازاد دروسکرد: "وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ لآمَنَ مَن فِي الأرض كُلُّهُمْ جَمِيعاً، أَفَأَنتَ تُكْرِهُ الناس حَتَّى يَكُونُواْ مُؤْمِنِينَ".

- خودا مەردمیش ئازاد دروسکرد ئەرا ئەوەگ ئاشنا بوون وەیەکەوە: "وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوباً وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا"، ئمجا بنەڕەت پەیوەندى لەناونى مەردمەیل جیاواز و ئازاد ئاشنایەتى ئنسانییە لەبان مەبدەئەیل ئەکگرتگى ئنسانى" يَا أَيُّهَا النَّاسُ"، والأصل الإنساني الواحد "إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَى"، و جوورایەتى ئنسانى "وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوباً وَقَبَائِلَ"، وعلاقة التعارف الإنساني "لِتَعَارَفُوا"، ئاشنایەتى لەبان بنەماى: ئاڵوگوێڕ ماریفەت و شارەزایى، و وەردەوامى پەیوەندیکردن و یەکترى وەسەرکردنەوە، و وەردەوامى هاوکارى و کوومەک.

هەر وەو خاتریشە وە نەزەریەى ئاشنایەتى ئرمى، جیگرەوەى رەسەن ئەرا نەزەریەى ململانى خوەرئاوایى، گوزارەیلیگ پیشکەش کریەید: کارلەلیکردن شارستانیەتەیل لەبان وەریەککەفتن شارستانیەتەیل، پارچەکردن شارستانیەتەیل ئەرا چڕکردنەوەى شارستیانیەتەیل، ئاشنابوین مەردم لەبان ناهەنگیى مەردم و پەڕینەوەى کلتوورەیل وەچەواشەى کلتوورەیل و کەڵەکەبوین دەسکەفتەیل ئادەمیزاد ئەرا هەڵوەشانەوەى دەسکەفتەیل کەسەیل تر و بەهایەیل برایەتى ئادەمیزاد لەبان بەهایەیل باڵادەسى رەکەزى و لەیەکنزیکەوکردن لەبان وشەى هاوبەش و باوەتەیل هاوبەش لەبان چەسپانن وشە و نموونەى یەکگرتگتر.