يائير لابيد.. لە ستۆدیۆى هەواڵەوە ئەرا تەخت سەرۆکاپەتى وەزیرەیل!
يائير لابيد چیە بان تەخت سەرۆکایەتى وەزیرەیل داگیرکار ئسرائیلى، ک تا ساڵ 2012م شوون کارکردنى ستۆدیۆیەیل کەناڵ دویەم ئسرائیلى بوى جوور پیشکەشکار بەرنامەى "ستۆدیۆى جومعە"، یائیر ئەشکانزى کوڕ شار "تەلئەبیب" و علمانى سەر وە چین ناوڕاس و ک ژیان نەدارى ئاژاوەکارییگ لە وەخت جایەڵى داشت، وازى بۆکسان کرد و تومەتبار کریا وە وەکارهاوردن ماددەى هووشبەر، یائیر ک باوەڕنامەى بغروتیش نەیرێد سەرکەفت لەوەگ بوودە چواردەیەمین سەرۆک وەزیرەیل تاریخ"دەوڵەت"وەختى"ئسرائیل".
يائير لابيد، گشت تاریخە سەربازیەگەى ک جوور پەیامنێریگ رووژنامەنویس لە رووژنامەى "ئەلمەعەسکەر" سەر وە سوپاى داگیرکار خزمەت کرد، ئەوەسە ک کەمترین سەرۆک وەزیرەیلیگە شارەزایى سەربازى و ئەمنى داشتوود لە تاریخ قەوارەگە.
هەرچەنى ک یائیر لابید سەرۆک حکومەت وەختى ک حوکم بەیدە ڕییەو تا هەڵوژاردنەیل کنسیت ئایندە لە یەک تەشرین دویەم/ نۆفەمبەر ئایندە، رەسینى ئەرا پۆست گرنگتر لە دەوڵەت داگیرکار پرسیارەیل قویلیگ لەلى کەفێدەوە لەبان سروشت ریڕەو بەرزەوبوینى ئەرا ئەوەگ بڕەسیدە سەدارەت سەرکردایەتى سیاسى لە ئسرائیل، ک دویاخریش ئاشناى خەتەیل کارکەر بوود ئەرا مامڵەکردنى وەل سەختیەیل ناوخوەیى و هەڕەشەیل دەرەکى و ئاڵشتکاریەیل هەرێمى و ناودەوڵەتى دەورگرد قەوارەى زایۆنى لە ماوەى ئایندە.
کارەیل سیاسى لابید لەڕى کیشەى ئابوورى و کۆمەڵایەتییەوە دەس وەپیکرد ک پەیوەندى وە خەم چینەیل ناوەڕاس ئسرائیلەوە دیرێد وەتایبەت دویاى ئەو ئاڵشتکاریەیل قویلە ک لەسەرەتاى هەشتایەیلەوە لە ئابوورى ئسرائیل رویدا، ک ئاڵشتکارى بنەڕەتى لە ئابوورى ئسرائیل کرد، ک لە سۆسیالیزم کار و کۆنترۆڵ سەندیکا و هیستادروت و کیبۆتز و کۆمپانیایەیل ناودەوڵەتى وەرەو ئابوورى سەرمایەدارى ئسرائیل ئالشت کرد ک چینەیلیگ لە سەرمایەدارى حوکم وەپى کەن و ئەو بەشبەشبوینە ک رویدا، ئمجا لەیران مەسەلەگە زیاتر فشار دروسکرد لەبان تەبەقەى ناوڕاس لە ئسرائیل.
بیجگە ئەوەیش ئالشتکاریەیل کۆمەڵایەتى و سیاسى یاوەر دەس راسڕەو نەتانیاهۆن لەڕى هاوپەیمانیە پتەوەگەى وەل حزبەیل ئایینى هەریدیم و بەشدارى نەکردن بارە سەربازى و ئابووریەیل "دەوڵەت"، بەڵکوو قورسایى راسەقینەیگە لەبان بودجەى حکومەت ئسرائیلى، وەتایبەت ک تەمسیل نزیکەى 20% لە مەردم ئسرائیل کەێد.
دوياخريش ئاسارەى حریدیم دەسکردە بەرزەوبوین سیاسى، جوور هاوپەیمان حزبى و لەیوا کرد ک تەبەقەى ناوڕاس ئەشکانزى خوەى لەوە بوینێدەوە ک دەڵەک دریەێد وەرەو هامشەیل دویاى ئەوەگ ئسرائیل بردە رییەوە لەگشت ئاستەیلیگ.
ئەوە بوى تەبەقەى ناوڕاس ئسرائیلى ک زوورمینەى ئەشکانزى بوین، دەسکردنە ناڕەزایەتى کۆمەلایەتى، وەتایبەت لە ناوچەى تەلئەبیب لەساڵ 2011م، ناویشى نریا خوەینیشانداینەیل ئەلخیام، ک لەتى ناڕەزایەتى درخریا دژ بەرزەوبوین نرخ شوقەیل نیشتەجى، دى لەیراوە مەسیرەى سیاسى یائیر لە دامەزرانن حزب"ئایندەیگ هەس" لەساڵ 2013م دەس وەپیکرد ک خاوەن نفوز کۆمەڵایەتى و ئابوورى بوى و دروشم یەکسانى لەناونى گشت مەردم بەرزەو کرد، وەتایبەت لە مەسەلەى وەسەربازکردن ناچارى حەریدیم و تیکەڵکردنیان لە بازاڕ کار.
يائير لابيد نزيكە لە دید راسڕەوەیل وەنسبەت ئەرا کیشەى فلستینى، ئەو پشتگیرى هەڵوەشانەوەى هەردوگ دەوڵەت کەێد لەڕوى نەزەرییەوە، وەلى وەڕاسى جەخت لەوە کەێد ک بارودوخەگە ری وەو کارە نیەێد، تەنیا کاریگیش ک تویەنریەێد ئەنجام بدریەێد ئەویش ئابووریە لە وەرانوەر ئاسایش، یەیش وەماناى وجوود چارەسەر ئنسانى ئەرا کیشەى هاووڵاتى فلستینى وەبى هویچ مافیگ نیشتمانى یا نەتەوەیى، دویاخریش مەندنەوە لە چوارچیوەى گرفت بى چارەسەر و کارکردن لەبان کەمەوکردن جەنگ و ناکووکى لەناونى فلستینیەیل و "دەوڵەت" داگیرکار.
ئى هەڵویستیشە مەجال لەوەردەم دەنگدەرەیل زیاتریگ واز کەێد، لە راسڕەو تونڕەو ئەرا بان گەناتەکارى نەتانیاهۆ، ک دەنگ بیەنە لابیر جوور حزبیگ لەناوڕاس و خاوەن نفوز گۆمەلایەتى نزیک ئەرا چەپڕەو، وەلى وە دیدیگ راسڕەو وەرانوەر وە کیشەى فلستینى.