شارە زەردەواڵەیەكی شەڕانگێز
هەر لە پەیدابوونی چاپەوە تا دەگاتە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان، ئامرازە جیاوازەكانی ڕاگەیاندن و میدیا، لە ئێستاشدا لە هەموویان گرنگتر تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان، زۆر بە ئاسانی دەتوانن بگەن بە هەموو تاكێك و ڕاستەوخۆ كاریگەریی لەسەر جێبهێڵن، بە مەبەستی دروستكردنی، یاخود وروژاندنی ڕای گشتی. لەم بوارەشدا فەیسبووك بێ ڕكابەرە و پشكی شێری بەردەكەوێت.
هەتا چەند ساڵێك پێش ئێستا، بە تایبەتیش پێش ئەوەی سۆشیال میدیا جێگەی جادە و ڕای گشتی بگرێتەوە، هەڵوێستێك، دەربڕینی ناڕەزایەتیەك بەس بوو بۆ وروژاندنی ڕای گشتی و ئەم وروژاندنەش زۆر جار هەر بە ڕێكەوت و زۆر بە خۆڕسكانە دەبووە فشار بۆ سەر لایەنی پەیوەندیدار.
لە شۆڕشی 25ی یەنایری 2011ی میسر، كە زۆر جار بە شۆڕشی فەیسبووك ناودەبرێت، لەو كاتەدا فەیسبووك بە شێوازێك بەكارهات بۆ ڕێكخستنی خۆپیشاندانەكان و دانانی كات و شوێنی كۆبوونەوە جەماوەریەكان و تا گەیشتە ئەوەی ڕژێمی ئەو كاتی میسر كۆنترۆڵی بەسەر جمووجۆڵەكاندا لەدەست بدات و بە ناچاری پەنای بردە بەر ڕاگرتنی فەیسبووك.
لەو كاتەدا كاریگەری تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان و بە تایبەت فەیسبووك، وەك مینبەرێك بوو بۆ دەنگی ئازاد و ڕێكخستنی كات و شوێنی كۆبوونەوەكان و ڕاگۆڕینەوە بە شێوازێكی بەرفراوان. لەو نێوەندەشدا گەنجان ڕۆڵێكی زیرەكانەیان لەمەدا بینی.
فەیسبووك وا دەردەكەوت كە دەبێتە دەروازەیەكی كراوە بۆ كۆكردنەوەی دەنگە ئازادەكان و وروژاندنی ڕای گشتی و ئاراستەكردنی، بە پێی ویستی ئەوان...
بەڵام زۆر خێرا و بە بەردەوامی و لە كاتێكی كەمدا هەموو شێوازەكانی بەكارهێنانی ئەم تۆڕە و سوودمەندەكان لێی و ئاراستەكانی، گۆڕانكاریان بەسەردا هات، تا گەیشتە ئەوەی تەنانەت ئاراستە پێچەوانەكەی، واتە ئەو ئاراستەیەی كار لەسەر چەواشەكردن دەكات و ڕاستییەكان دەشارێتەوە، بە تەریبی یاخود بەهێزتر لە ئاراستەی یەكەم بتوانێت باشتر ئەم تۆڕە بخاتە خزمەتی خۆیەوە. بۆیەش ئاراستەی فەیسبووك زۆر زوو گەیشتە ئەوەی بە دوو ئاراستە، ڕووداوەكان نیشان بدرێن، هەمیشە خەڵك لە نێوان دوو ڕاستیدا، یاخود زیاتر لە دوو ڕاستی سەریان لێ بشێوێت و زۆربەی جارەكانیش ڕاستی پێچەوانە ببێتەوە و لەگەڵ درۆ تێكەڵ ببێت.
ئێستا بە هۆی زۆری و بۆری ئامرازەكانی گەیاندن و پەیوەندی، بە تایبەت تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان تاك لە نێوان ڕاستی و ناڕاستیدا سەری لێ دەشێوێت و گوتار و هەواڵە دژ بە یەكەكان وەك كۆمەڵێك وایەری ڕەنگاوڕەنگ لە یەكتر دەئاڵۆسكێن و هیچیان بەسەر هیچەوە نامێنێت. لەم نێوەندەشدا هاووڵاتی بە سەر لێشێواوی دەمێنێتەوە و ناتوانێت ڕاستییەكان لە درۆكان جیابكاتەوە.
ئەگەرچی ئێستا دەستكەوتنی زانیاریی ئاسانە و زۆربەی ڕاستییەكان بە كاتێكی كەم دەردەكەون، بەو پێیەی ئێستا زۆربەی ڕووداوەكان و هەرچی بچووك و گەورەیە، بە كامێرا وێنە دەگیرێن و دەستكەوتنی زانیاری زۆر ئاسانترە، بەڵام ئەو فەوزا و بێسەر و بەریەی لەناو سۆشیال میدیادا وەك شۆڕشێك بەرپا بووە، هەموو كارتێكردنەكانی پەرش و بڵاو كردۆتەوە، تەنانەت زۆر لە هەوڵە جیدیەكان و دەنگە سەنگینەكان ناتوانن كاریگەریەكی ئەوتۆ دروست بكەن.
زۆریی و بۆریی دەنگەكان لە لایەك و بەكارهێنانی سۆشیال میدیا لە لایەن، لایەنە سیاسییەكان، زۆر جار وەك ڕاگەیاندنی نەناسراو بۆ ناوزڕاندن و گۆڕینی ڕاستییەكان لای خەڵك وای كردوە ئەو كەسانەی دەكرێت كاریگەریی دروست بكەن، بێدەنگ ببن و بێ هیوا بن لەوەی بتوانن كاریگەریان هەبێت.
حەقیقەت لە ناو سۆشیال میدیادا ئەوە نییە كە حەقیقەتە، تا هەواڵێكی ڕاست دەبینین، لە تەنیشتیەوە دەیان درۆ و پڕوپاگەندە بڵاودەبنەوە، ئیتر بە هەرچی مەبەستێك بێت، حەقیقەتەكە دەخەنە ژێر گومانەوە و تەنانەت ئەوەی بە چاویش دەبینرێت، زۆر جار دەكەوێتە ژێر پرسیارەوە.
نەمانی ڕێزلە لایەكەوە و شەڕە جنێو و كۆمێنتی ناشرین وایكردوە، كەسانێك كە بە دوای ناوبانگەوەن، تا ئەوپەڕی سنوورەكان ببەزێنن بۆ ئەوەی بناسرێن. لە هەمانكاتیشدا كەسانی جیدی بێدەنگ بن بۆ ئەوەی سۆشیال میدیای بێ سەروبەر تێیان نەوروكێت.
كەواتە: ئەگەر جاران ڕای گشتی تا ڕادەیەك كەسانی نوخبە دەیانوروژاند و كاریگەریان دروست دەكرد، ستوونێك لە ڕۆژنامەیەكدا، یاخود بەدواچوونێك لە گۆڤارێكدا، بەس بوو بۆ ئەوەی سەركردەیەكی باڵادەست بهێنێتە سەر خەت، كەچی ئێستا نەك تەنیا خەڵكی ئاسایی، تەنانەت بەرپرسە باڵاكانیش لە ترسی سۆشیال میدیا زۆر جار خۆیان نەبان دەكەن، لەوەی پێیان دەوترێت و نایانەوێت ئەم شارە زەردەواڵەیە، لە خۆیان بوروژێنن.