27/04/2023
ڕاپۆرت 220 جار بینراوە
کۆبوونەوەی بەرگری و هەواڵگری سەبارەت بە سوریا: یەکەم هەنگاوەکان
ئیشراق
لە کۆبوونەوەیەکدا کە یەکەم کۆبوونەوەی لەو جۆرەیە، وەزیرانی بەرگری و سەرۆکی دەزگا هەواڵگرییەکانی ڕوسیا و سوریا و تورکیا و ئێران ڕۆژی سێشەممە خولێکی نوێی گفتوگۆکان لە مۆسکۆی پایتەختی ڕوسیا ئەنجامدا و تیشکیان خستە سەر دۆسیە ئەمنییەکان و بابەتەکانی شوێنی جێگیربوونی سەربازی سوریا و تورکیا لە نزیک ناوچە سنورییەکانی هەردوو وڵات لە باکوری سوریا. هەرچەندە وردەکاری و ئەنجامەکانی کۆبوونەوەکە بە نهێنی داپۆشراون، بەڵام کۆبوونەوەکە پێشەکییەک بوو بۆ سەرکەوتنی ڕێککەوتنەکان بۆ کۆبوونەوەیەکی داهاتوو لەسەر ئاستی وەزیرانی دەرەوەی ئەو وڵاتانە، کە ڕێکەوتی کۆبوونەوەکە لە 2 ی مانگی پێنجدا بە شێوەیەکی بنچینەیی ڕێککەوت.
بەیاننامەی وەزارەتی بەرگری ڕوسیا
وەزارەتی بەرگری ڕوسیا بە مەبەست کەشێکی نهێنی سەپاند لە کاتی کۆبوونەوەکەدا و تەنها لە کۆتاییدا بەیاننامەیەکی کورتی ڕۆژنامەوانی بڵاوکردەوە و وتی:
بە جەختکردنەوە لەسەر ئەو ڕۆحە ئەرێنییەی کە لە گفتوگۆکاندا سەرکەوتوو بوو.
ئاماژەی بەوەشکردووە، چەند بابەتێکی پەیوەندیدار بە هەماهەنگی دوو قۆڵی و لایەنە جۆراوجۆرەکانی دڵنیابوون لە ئاسایشی جیهانی و ناوچەکە گفتوگۆیان لەسەر کراوە. هەروەها گفتوگۆیان کرد لەسەر هەنگاوی کرداری بۆ بەهێزکردنی ئاسایش لە سوریا و ئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکانی نێوان سوریا و تورکیا.
گرنگیدانی تایبەت بە کێشەکانی ڕووبەڕووبوونەوەی هەموو دەرکەوتەکانی هەڕەشەی تیرۆر و بەرەنگاربوونەوەی هەموو گروپە توندڕەوەکان.
_لایەنەکانی سوریا و تورکیا جەختیان لە پاراستنی یەکپارچەیی خاکی سوریا و پێویستی چڕکردنەوەی هەوڵەکان کرد بۆ گەڕانەوەی خێرای پەنابەرانی سوریا بۆ وڵاتەکەیان.
نیشاندانی گرنگی ئەنجامدانی ئەم جۆرە کۆبوونەوانە و پێویستی بەردەوامبوونی ئەمە بۆ سەقامگیرکردنی زیاتری دۆخی سوریا و ناوچەکە بە گشتی.
کشانەوەی تورکیا مەرجی سوریایه بۆ ئاساییبوونەوه
بەگوێرەی بەیاننامەیەکی وەزارەتی بەرگری سوریا، وتووێژەکانی ڕۆژی سێشەممە تیشکیان خستە سەر کشانەوەی هێزەکانی تورکیا لە سوریا، کە بە مەرجێکی پێشوەختە دادەنرێت بۆ ئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکانی نێوان هەردوو وڵات، جگە لە کردنەوەی ڕێگای خێرای M4 کە ناوچەکانی ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوای سوریا بەیەکەوە دەبەستێتەوە.
سەبارەت بە دوایین بابەت، تورکیا لە ماوەی ساڵانی پێشوودا نەیتوانیوە پابەند بێت بە بەڵێنەکانیەوە (کە لە ئازاری 2020 لە سوچی ڕێککەوتن لەسەری کرا). دوای ئەوەی هێزەکانی ڕوسیا و تورکیا بەگوێرەی ئەم ڕێککەوتنە لە ماوەی چەند ساڵی ڕابردوودا مەفرەزەکانی هاوبەش دانا لەسەر ئەو ڕێگا خێرایەی کە دەریای ناوەڕاست بە سنووری عێراق دەبەستێتەوە، گروپە تیرۆریستییەکانی ژێر کۆنترۆڵی ئەنقەرە وەک هەیئەت تەحریر شام کە پێشتر جەبهەت ئەلنوسرە بوو توانیان ڕێگری لە گەڕانەوەی هاتوچۆ بۆ باری ئاسایی بکەن.
بۆیە دوای 11 ساڵ لە دابڕان، لایەنەکانی سوریا و تورکیا ڕێککەوتن لەسەر پێکهێنانی لیژنەی هاوبەش لە نێوانیاندا بەرپرسانی بەرگری و هەواڵگری و ئەنجامدانی کۆبوونەوە لە پایتەختی ڕوسیا و دواتر لە ئەنقەرە و دیمەشق بۆ گفتوگۆکردن و چارەسەرکردنی هەموو دۆسیەکان و بە دڵنیاییەوە دۆسیەی ئەو ڕێگایە لە پێشەوەی ئەوەدا دەبێت.
بەڵام لێدوانەکانی وەزیری دەرەوەی تورکیا مەولود چاوشئۆغڵو کە دەڵێت هێزەکانی وڵاتەکەی لە ئێستادا لە باکوری عێراق و سوریا ناکشێننەوە، لە کاتێکدا جەختی لەوە کردەوە کە وڵاتەکەی ئارەزووی بڕینی بەشێک لە خاکی سوریا ناکات، ئەوە پشتڕاست دەکاتەوە کە دانوستانەکان ئاسان و خێرا نابن، بەڵام ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا لەوانەیە ڕۆڵی گەورەترین بەربەست ببینێت و گەورەترین دۆڕاوی ئەو هەنگاوانە بێت.