هاوپەیمانی سەربازی روسیا و ئیران لە زیایبوینە.. کاریگەریەیلى لەبان مەیدان ناودەوڵەتى چەس؟

وەل دەسوەپیکردن پرووسەیل سەربازى تایبەت لە ئۆکرانیا، و دویاى تیکەڵبوین ناتۆ و خوەرئاواى ئەتڵەسى لە روێ وەڕوێ بوینەوە وەشیوەیگ فراوان و کاریگەر، رووژ وەڕووژ دەرئەنجامەیل ئى پرووسە دەرکەفت و پەل کوتا لەناو مەیدان ناودەوڵەتى.

ئى دەرئەنجامەیلە تەنیا وە ئۆکرانیا و خوەرهەڵات ئەوروپاوە نەوسیا، تاڕادەیگ جەهان گشتى کاریگەر بویە وەى جەنگە، و شەبەح جەنگ جەهانیى سێیەم یا جەنگ نەوەوى خەریکە زیاتر و زیاتر نزیکەوە بوود.

ئمڕوو، دویاى وەسەرچگن نزیکەى 10 مانگ لەبان جەنگ، و دویاى ئەوەگ لایەنەیلى لەیوا دویننەى ک یەکلاییکردنەوە و کووتاییهاوردنى لەڕوى سەربازییەوە سەختە، وەتایبەت دویاى ئەوەگ ناتۆ قەناعەت وە ناحاڵێى شکست روسیا هاورد لەتى، و سەربار ئاشکرابوین کردارەگەى وە هووکار پشتگیرى وەرفراوان رووژئاوا لە کێیڤ، و لە وەختیگ ک دەنگەیل لەگشت لایگەوە بەرزەو بوون و داواى ریککەفتن سیاسى کەن، و وەل گلەوخواردن ئەرا خوەنینەوەى بەعزە زەمانەتەیلیگ ک مۆسکۆ تواسەى وەرجە ئەوەگ ناچار بوود دەس وەى پرووسە بکەید، خوەرئاوا دەسکردە گوزارش لەبان ریڕەو ئاشکرا و جیگیریگ ئەرا کووتاییهاوردن وەى جەنگە، و وەهەر نرخیگ بویە، تەنانەت ئەگەریش پاشگەزیشەو بوود لەوەگ وە خەت قرمز ناوى بەید و نەتواس لەلى پاشگەزەو بوود.

ئى ریڕەوە، هەرچەنى وەشیوەی ئاشکرایگ یا راسەوخۆ دەرنیەکەفێد، وەلێ کریەید باسى بکەیم لە دوو ریچکەى سەرەکى ک ئەوانیش:

یەکەم: هەڵویست یەکێتى ئەوروپا

شایەد لێدوان وەرپرسەیل ئەوروپى و سەرۆک دەوڵەتەیل یەکێتیەگە یا وەرپرسەیل خاسترین بەڵگەیگ بوود لەبان ئى ریڕەوە. یەیش وە لیدوانەیل سەرکردەیل دو وڵاتە سەرەکیەگەى یەکێتى ئەوروپا و فرەنسا و ئەڵمانیا پەسەن کریەید، تەنانەت ئەگەر بڕیگیش دوودڵى و خوەیکیشانەوە و لەدەسداینیش لەتى دەربکەفید ک یەیش وە هووکار ترس ئەو پایەى ئەمریکاس ک دژایەتى ئى رەوتە بکەید ئەگەر بریاریگ ئەوروپى بوود جوور ئەوەگ واشنتۆن توایدەى ک ئى هەڵویستە بگریدە خوەى جوور دانیشتن و بریار.

جۆوزیب پۆریل، وەرپرس کاروبار خارجیەى یەکێتى ئەوروپا وت: کۆگاى سەربازى کوتلەگە چوڵکریاگە، ئاماژە وە نەوین تواناى سەربازى رەخنەگرانە لە ئەوروپا کرد ئەرا مقەیەتیکردن لە ئاسایش خوەى لە هەرەشەیل مەترسیدار پۆستەگەى بۆریل  لە پایەى یەکێتى ئەوروپا ک لە رووژ یەکشەممە خوەنریاوە: یەکێتى ئەوروپا چەک ئەرا ئۆکرانیا دابین کردگە، وەل ئەوەیشا ئەرامان دەرکەفت ک تەقەمەنیەیل سەربازیمان تەواو بویە، و تویەنریەید دو خاڵ دروس بکریەید:

1- ترس ئەوروپى لە پەرەسەندن جەنگ و فراوانکردنى لەلایەن خوەرئاواوە، وەتایبەت لە بەعزە دەوڵەتەیلیگ ئەوروپاى خوەرهەڵاتى، وەتایبەت لەو دەوڵەتەیلە ک فرە دژ روسیان، جوور پۆڵەندا یا هەرسێ دەوڵەتەیل بەلتیق وەتایبەت ئیستونیا، ک وەل ئى توانایەیل دیاریکریاگ سەربازیە، مەحاڵە روێ وەڕوێ بوینەوەى رووس وە سەرکەفتگى.

2- ئامادەکردن رالا گشتى ئەوروپى و حکومەتەیل یەکێتى ئەوروپا و قەناعەت وەپى کرنیان وە حەتمیەت تیکەڵکردنیان لە ریککەفتن، تەنانەت ئەگەر لە بەرژەوەندییانیش نەود، ک بیگومان بڕیگ دەسکەفت ئەرا مۆسکۆ دەسەوەر کەید، وەل جیوەجیکردن ریژەى گەورایگ لە ئامانجەیل روسیا لەى پرووسە.

دویەم: هەڵویست ئەمریکى ئسرائیلى

لەلایگ ترەوە، وەل نیگەرانى ئاشکرایگ ک دەرکەفت لە هەڵیوست هاوبەش ئەمریکى و ئسرائیلى لە هاوپەیمان سەربازى زیایبوى لەناونى روسیا و ئیران، کریەید ریڕەویگ جیا لە رینمایەیل ئەوروپى وەکار باریەید وەرەو گەردین جددى ئەرا یککەفتن ئەرا جەنگ لە ئوکۆانیا، ک وەگوورەى زوورم چەودیرەیل، هووکار سەرەکى بوى لەپشت زیایبوین ئى هاوپەیمان سەربازیى (رووسى – ئیرانى)ە، ک دەرئەنجامەیلى وەشیوەیگ سەرەکى دریژەو بوى ئەرا ئاست جەنگ و ململانى لەناونى محوەر مقاومە وە سەرۆکایەتى ئیران، و ئیسرائیل، یەیش تویەنریەید دەرئەنجامەیلى لە دوو ریڕەو لە لێدوانەیل بوینیدەوە، ریڕەویگ ئەمریکى و ریڕەویگ ئسرائیلى.

وە ئاراستەى ئەمریکا، قسەکەر وەناو ئەنجومەن ئاسایش نەتەوەیى لە ماڵ چەرمگ جۆن کێربى، وت: مۆسکۆ و تەهران هویر لە دەسوەپیکردنیگ بەرهەم هاوبەش تەیارەى بى تەیارەوان کەنەوە لە روسیا، هەرلەیوا لەبان بنەماى هەواڵگرى ئەمریکایش وت: مۆسکۆ وە نیازە ک کەرەستەى پیشکەفتگ و هێلیکۆپتەر و سیستەمەیل وەرگرى دژە تەیارەیل و تەیارەیل جەنگى بیەیدە ئیران تا بڕەسیدە ئەو قەوارە ک روسیا پیشکەشى وە ئیران کەید، جوور ئەوەگ باس لەلى کردگە ئەرا ئاستیگ فرەى پشتگیرى سەربازى و تەکنیکى، ک یەیش لەیوا کەید پەیوەندیەیل ناونیانى بڕەسیدە هاوبەشى وەرگرى گشت و تەواویگ.

هەر لەو چوارچیوەیشە و لە دیدگاى تەلئەبیبەوە ئەرا ئى هاوپەیمانییە، میدیایەیل ئسرائیلى باس لەو نیگەرانیە کردن ک دەزگایەیل هەواڵگرى سەربلازى لە قەوارەى ئسرائیلى لەتى ژیەن سەبارەت وە هاوکارى رووسى و ئیرانى لە هەردوگ بوار ئەمنى و سەربازى.

میدیایەیل باسیش لە راپۆرت دەزگایەیل هەواڵگرى کردن و باس لە ریککەفتن دولایەنى کردن ئەرا دروسکردن سەدان تەیارەیل بى تەیارەوان لە مۆسکۆ، و هەناردەکردن سیستەمەیل وەرگرى ئاسمانى پیشکەفتگ رووسى ئەرا ئیران.

وەل پەرەسەندن ئى هاوپەیمانیە، وەتایبەت ئەوەگ ک لەڕوێ سەربازیەوە پیشکەش کریەید ئەرا مۆسکۆ لە مەیدان ئەوروپى، وەتایبەت لە رووژهەڵاتیەوە، لەساى پاشگەزبوینەوەى ئاست تواناى وەرگرى ئەوروپى(تەقلیدى)، وەل ئەوەگ تویەنریەید پیشکەش وە ئیران بکریەید لەڕ,ێ سەربازییەوە لە مەیدان روی وەڕوێ بوینەوەى لە خوەرهەڵات ناوڕاس، وەتایبەت دژ وە ئسرائیل، ک هەڵویستەگە بیگومان لە بەرژەوەندى ناتۆ و ئسرائیل نیەود.