جاریگتر داگیرکارى تورکى ئەرا بان سوریا.. ئەردۆغان چە تواێد؟

دویاى ئەوەگ جەنگ لە سوریا تاڕادەیم کەم بویەسەوە و جەهان خەریک ئۆپراسیۆنەیل سەربازیى روسیاسە لە ئۆکرانیا، رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆک کۆمار تورکیا رینمایى ئەوە دا وەختەگە فرە گونجياگە ئەرا هانداین داگیرکارکارى تورکى لە باكوور سوریا جوور ئەوەگ تاریفى کرد و نياز خوى دەرخست ئەرا هاوردنەوەى سینارۆیى جەنگ و جموجویل لە باکوور سوریا ئەرا سنوور 30 کیلۆمەتر وەدریژایى سنوورەیل سوورى و داواى دامەزرانن "ناوچەى ئارام" کرد ئەرا دوریرەوخستن وڵاتەگەى لەو تیرۆریستەیلە ک لە سوریاوە تیەن، ک مەبەسى لەو کوردەیلەسە ک ياخى بوينە لە دەوڵەت تورکى وە دریژایى حوکم ئەردۆغان.

وەلى ئى دەسپیچگە ک ئەردۆغان دیرێدەى ئەرا وەناوچگن سوریا و داگیرکرن خاکەیلى وە هیز و سەربار ناڕەزایەتى ئەمریکا و روسیا و شایەد یەکێتى ئەوروپایش، شایەد سەرۆک تورکى بخەێدە گرفتیگ سیاسى و ئابوورى و دویاخریش روێ وەڕوێ وەرگریى تونیگ بوودەوەو شایەت لە کوردەیلەوە لە سوریا ک ناڕازیین لە گامەیل تورکیا و جوور ناڕەحەتکردن گەورایگ ئەرا ئیرادەى سیاسییان زاننەى و کار لەبان پویچەڵکردنەوەى ئى دیدە کەن، ئەویش لەڕێ دژایەیەتیکردن پلان ئەردەغان لە زاڵبوین لەبان باکوور سوریا وەدریژایى سنوورەیل تورکى.

بیگومان ئەردۆعان لەڕى قسەیلى ک لەتى ئویشێد"ناوچەى ئارام"خزمەت وە چینیگ گەورا لە سوریەیل کەێد ک پەنابەرت لە تورکیا لەسەرەتاى جەنگ سوورییەوە، شایەد تواس لەلیان قورتار بوود، لەوەر ئەوەگ بار قورسیگ پیک تیەرن لەبان تورکیا لەڕوێ ئابوورییەوە، یەیش لەوەختیگ لیرەى تورکى فرە داوەزیە و خەریکە کیشە لە مەیدانەگە کەفێدەوە دویاى ئەوەگ جەنگ روسیا لە ئۆکرانیا پرشى کەفتە وەر سوریا و گشت دەوڵەتەیل ناوچەگە و دویاى ئەوەگ ئەردۆغان پاشکەز بویەوە لە وەرگرتن هەڵویستەیل سیاسیى وەرانوەر هەریەک لە میر محەمەد بن سەلمان و سەرۆک ئیماراتى محەمەد بن زاید و سەردان ئەو هەردوگ دەوڵەتە کرد و داوایش لەلیان کرد سەردان تورکیا بکەن ئەرا ئەوەگ قورتار بوود لەو داوەزینە ک لەى دویاخرە ئابووریى وڵاتەگەى کردە ئامانج.

ديارە ک لەقەى پیاوە تورکیە لە دەمچەو پیرەمەردە سوریەگەى لەیوا کرد هەڵەپەڵە ئى بریارە بیەێد، سەربار ئەوەگ تورکیا سەرەتا نیگەرانى خوەى لەو رویداگە دەرخست و هاوکاریى نیشاندا وەل پیرە پیاوەگە و لەڕى سەردان وەرپرسیگ تورکى وەل هاوسەرەگەى و چەودیریکردنى لەڕوى پزیشکییەوە، ک گشت ئەیانە لەژیر دید میدیایەیل جەهانى رویدا ئەرا گوزارش لە هاوکاریى تورکیا وەل مللەت سوورى.

شایەد ئى پیاوە نەخوەشى دەروینى داشتوود جوور ئەوەگ باس لەلى کەن، وەلێ ئى جموجەیلە ک دیاردا فرە شاز بویە و دیارە گوزارش لە تویڕەیى مللەت تورکى و نگەرانیەیلى لە سوریەیل نیشتەجى ناو خاک تورکیا کەێد، ئى حاڵەتەیلیشە شایەد لە رووژەیل ئایندەیش دوبارەوە بکریەن، شایەد زویتریش هەمان کردەوەیل روێداوێد، وەلێ نەکەفتوێدە ژیر چەودیرى ماڵپەڕەیل پەیوەندى کۆمەڵایەتى، ئەرا جەختکردنەوەى گشتلایگ ک ئەوەگ میدیاى تورکى باسى کرد نادروسە.

ئەوەگ تویش ئەو پیرەمەرد سوورییە هات قەترەیگ بوى لە دەریاى تویڕەیى تون ک زوورم تورکەیل دیرنەى لە دڵیان وەرانوەر مللەتیگ ک خاک خوەى هیشتەسە جى و گەردنە شوون ئارامى و ئاسایش. ئمجا هەرچەنى ک ماوەگەیش دریژەو بوى، تورکەیل لەیوا باس کەن ک سەبریان دى خەریکە نەمەینێد، ئەویش دویاى ئەوەگ دەوڵەت تورکیا تویش حاڵەتیگ سەخت ئابوورى هات، ئەو پیاویشە ک لەقە لە پیاوە پیرەگە دا نەخوەش نییە لە دەروینەوە، بەڵکوو تواس پەیامیگ ئەرا وەرپرسەیل تورک کلبکەێد و لەوەرجە گشتیانیش ئەردۆغان ک ناوەڕوکەگەى ئەوەسە: بەسە سەبر و تەحەمول! بایەسە لەبان سووریەیل گلەو بخوەن ئەرا وڵاتەگەیان و بیلنەمان وە خوەمانەوە.

لەیرا ئەردۆغان فکرەى تەوەغل ئەرا سنوور 30 کیلۆمەتر لەناو خاکەیل سوریا دانا وەنیاز داگیرکردن وەئەنقەز و خواست لەخوەیگرتن گشت سوریەیل پەنابەر لە تورکیا و ئاگاداریى وەپیان دا لەبارەى گلەوخواردن ئەرا وڵاتیان دویا دەسەوەرکردن ئارامى، ئەویش وە چەسپانن حاڵەتیگ لەناکاو و بڵاوەوەپیکردن سوپاى تورکی و لەناوبردن هەر مقاومە یا هەر جموجویلیگ دژ وەهیزەیل تورکى جیگیر لە سوریا، وەلێ ئەیە شایەد مەینەتى زیاتریگ ئەرا بارێد و خەرجى گەوراتر و ناڕەزایى وەهیزتر لەلى بکەفێدەوە.

سەرکردایەتى تورکى تواێد لەو وەرپرسیارێتییە قورتارى بوود ک وە دریژاشى ساڵەیل گوزەیشت لەبان شانى بوى، دویاى ئەوەگ بارودوخەگە ئاڵشت بوى و ئاسایش لە فرەیگ لە ناوچەیل سوورى کەفتەوەو چەتەیل تیرۆریستى لەناو بریان و تاڕادەیگ مەترسییان نەمەند و دویاى ئەوەیش ک باڵ سەرۆک سوورى بەشار ئەسەد وەهیزتر بوى و هیزەیلى زاڵ بوین لەبان زوورم وڵاتەگە. ک ئمڕوویش دویاى ئى هەمگە کارە و لەوەر مەترسى دریژەبوینەوەى ئى هیزەیلە وەرەو سنوورەیل سوریا و تورکیا، ئەردوغان کەفتە نواى پیشهاتەگەو تواس جووریگ لە ئنسانیەت بەسیاگ ئەرا زیاى بکریەێد وە قورتاربوین وە مەلەفەیلیگ هەڵواسریاێ، لەوانەیش پەنابەرەیل سوورى.

سنوورەیل تورکى سوورى لەوەخت جەنگ سەکووییگ بوى ئەرا وەناوچگن تیرۆریستەیلیگ ک لەخود تورکیاوە هاتیان، نەک لە دیم تر پیچەوانەوە، ک مەبەسم لە سوریا ئەرا تورکیا، ک ئایا ئەنقەرە ئمڕوو چوین خود ئەو تیرۆریستەیلە ترسەێد ک جوور ئەوەگ وەکورد ناویان بەێد، ئەرا ئەوەگ داگیرکارى لەناو خاکەیل سوورى ئەنجام بیەێد وەو دەسپیچگەو "ناوچەى ئارام" دامەزرنێد سەر وە حکومەت تورکى بوود و سووریەیل لەتى نیشتەجى بکریەن؟ وە چ شیوازیگ بوون؟ ئەردۆغان چە تواێد لەى داگیرکارییە و لەوەختیگ ک نەتەوەیل یەکگرتگ ئیجوورە دەسوەردانیگ لە کاروبار ناوخوەیى دەوڵەتەیل رەتەو کەێد وەهەر هووکاریگ، مەگەر وە دەنگداین تەواویگ؟