27/08/2017
وليد خدوري
511 جار بینراوە

ئهدافيل نفتى ئمريكى له‌ جنگ لبان عراق

تارماييگ هاوريا بان مراميل نه‌فتى ئمريكى له‌ جنگ 2003 لبان عراق، ديارديشدا لبان بريتانيا، سبب ئى تارماييشه‌ شايت بچووگو ئرا ئهميت نداين كومپانياييل ئمريكى وه‌ بشدارى له‌ خول تراخيس عراقى تنيا «اكسون موبيل» للى بترازى، هرچنى واشنتۆنيش دس گرته‌ بان ملف نفتى عراقى ورجه‌ جنگ و دوياى جنگ، وتايوت مجموعه‌ ى وزارت ورگرى.

پنتاگۆن دسگرته‌ بان برياريل سركى، وتايوت اختيار كومپانيايل له‌ دوڵتيليگ دياريكرياى ئرا ريككفتن تتوير سرچويل نفتى، ييش وه‌ ئاشكرا دياردا له‌ تقرير تشيلكوت بريتانى، ئنجا گورا ورپرسيل بريتانييش ناڕحتى خويان درخستن له‌ وارنوه‌ر ئوگ وڵاتيل يكگرتگ دس ناسه‌ بان ملف زينگيگ و كشف تقريريگ لبان تعليمات ك درچى ئرا وزيريل بريتانى للاين حكومت تونى بلير ئرا ربتكردن ئامانجيل جنگ وه‌ ئرساى ديموكراتى له‌ خورهڵات ناوڕاس  و مواجهت تيرۆر و برهمهاوردن چك كيمياوى.

ول ئويشا وه‌ گوورى ئيفادات بڕيگ له‌ وزيريل بريتانى، تعليماتيليگ كشف كريا وه‌ ئشارت نكردن وه‌ دور نفت، تا راديگ له‌ زيايكردن گرژكردن راى گشتى عراقى و بريتانى و ناودوڵتى دژ جه‌نگ. وه‌ راسى ئو تعليماتيشه‌ تهميش دور برژوندييل نفتى له‌ جنگ كرد.

ئداره‌ى ئمركى توينست تعمييش بكيد لبان دور نفت، وتايوت ئو دور سركيه‌ ك مجموعت پنتاگۆن له‌ محافزكاريل تازه‌ داشتنى، ول ئويشا ئشاراتيگ ئمريكى درنچى لبان دور نفت بيجگه‌ تلميحاتيگ گورج له‌ه‌ ياداشت پاريزگار بانك مركزى ورين و وزير دارايى ورين، كه‌ وه‌ گورج ئشارت وه‌ ئهميت نفت كرد له‌ ورگرتن بڕيار جنگ.

ئيسيش وه‌ ئاشكرا سلت ناونى برژووندييل بريتانى و ئمريكى دريا كفيد، ورپرسيل بريتانى له‌ ئيفاديليان له‌ وردم ليژنى تشيلكوت تئكيد لوه‌ كردن كه‌ ئامانجيل حكومت و كومپانيايل بريتانى لاوردن تئميم سناعت نفت عراقى و وازكردن مجاله‌ ئرا كومپانييل گوراى جوور «رويال داتش» و «شڵ» و «بريتيش بترووليوم» ئرا وبرهاوردن له‌ سرچويل گوراى نفتى.

لباوت مساڵح ئمريكييش، چشيليگ ئرا وسيليل ئعلام ئمريكى درنچيه‌، ولي نوخبيگ له‌ گورا ورپرسيل ننفتى عراقى ورين ك هانه‌ ديشت عراق ئشارت وه‌ ئامانج سرۆك ئمريكى كن له‌ زيايكردن له‌ برهم نفت عراقى. ليرا سبب ستراتيجى هس ئرا ئى فرسته‌ تا عراق ئمدادات گورا داشتوود و تازه‌ وه‌ خاتر داوزانن سعر نفت و داوزين نرخ نفت كه‌ له‌ ئاكام ئى زيايه‌ بويه‌ و بليۆنها دۆلار زيايه‌ ئرا خزينى ئمريكى زياى كيد.

ولى ئهتمام ئمريكى وه‌ داين ريككفتتن دياريكرياگ وه‌ كومپانيايل، بووگه‌ سبب جيوجيكردنن قانجاز ئرا هر كومپانيايگ تقديرى وه‌ يك بليۆن يا بليۆن دۆلار ساڵانه‌ بكيد، ئمريكايش ئامانجى زيايكردن ئمدادات نفتى بوى له‌ بازاڕيل و له‌ ييش ئعتماد لبان دوڵتيگ يا دو دوڵت نكرد.

ئى كاريشه‌ ورجه‌ سركفتن گورج و برز نفت خام سخرى ئمريكى بوى كه‌ وردوام برهمگى برزو بوى ئرا زياتر له‌ 5 مليۆن برميل رووژانه‌ له‌ ماوى ئنهيار نرخ نفت(نيمى دويم له‌ ساڵ 2014 تا كوتايى 2016).

بيجگه‌ ئويش نفت ناودوڵتى سيولت دارايى للاى بويه‌ سبب كموكردن ئهتمام وه‌ كشفكردنن سرچويل نفتى تازه‌ يا پرداينى، كه‌ ييش كومپانيايل چينى للى ئستفاده‌ كردن وه‌ پشتگيرى دارايى حكومتيان، كه‌ ئمڕوويش چين يكيگه‌ له‌ گوراترين دوڵتيل مستورد نفت عراق، ولى لور بازاڕ گوراى تغتيت ئمدادات عراقى نيكيد تنيا نسبت كميگ نود له‌ داواكارى چين لبان نفت.

ييش ماناى ئوسه‌  كاريگرى ئى كاره‌ محدوده‌ لبان بازاڕيل شينى له‌ حاڵتيگ قيرانيل سياسى تفاقم بوود ول ئحتمال وسيان رسين ئمدادات عراقى يا دوياكفتنى.

كومپانياى «بتروتشاينا» له‌ سرچويل نفتى باشوور پيكهاتنه‌ له‌ «الرميلة» و «حلفايا» و «غرب القرنة»، ول ئويشا «حقل الأحدب»يش پره‌ وپى دريا و كوممپانياى «سينوبيك» ها هوڵ پرداين وه‌ سرچوى نفتى تقتق له‌ هريم كوردستان عراق.

ئهتمام چينى وه‌ نفت عراقى تلبيه‌ ئرا داواكاريل ئابوورى چينى بوى وه‌ تمامى، ييش بيجگه‌ پشتگيرى سياسى واشنتۆن له‌ ورداينن كميات زيايگ له‌ بازاڕيل و داگرتن نرخيل دوياى سركفتن پيشسازى نفتت سخرى.
وليد خدوري

Copyright © 2017 Eshraqtv all rights reserved Created by AVESTA GROUP