22/07/2017
لقمان الفيلي
492 جار بینراوە

سركفتن وڵاتيل يكگرتگ زد داعش بايسه‌ وه‌ وازهاوردن ترامپ له‌ بغدا كووتايى نايد

له‌ نوڕستن ئرا عراق، ئاسان بوود كه‌ بفاميم ئراچه‌ ئى وڵاته‌ له‌ نواى هواڵيل جهانى بوى ئرا زياتر له‌ قرنيگ له‌ رووژگار، ك يكيگ له‌ زياترين رسميل جيوسياسى پڕ گيچڵ له‌ ناوچگه‌ نيشان ديد.

ليرا هوڵ ئوه‌ ديم مشهد ئمريكى و هاوپيمان ناودوڵتى شرح بكيم له‌ چوارچيوى عراق و دژ ريكخرياگ دوڵت ئسلامى(داعش)، كه‌ هرچنى شايت ئيمه‌ هوجه‌ وه‌ ساڵێگ داشتويم ئرا ئازادكردن تلعفر، قائم و حويجه‌، گروپيل بويگيش ليرا و لورا له‌ ناوچيليگن ك كفتنه‌ ژير دسڵات داعش.

له‌ ديد وڵاتيل يكگرتگ و ئنداميل هاوپيمان، ئازادكردن موسڵ ماناى كوتاييهاتن كيان دوڵت داعشه‌، ول ئويشا ئحتواى جماعت چكدار جوور ئامانجيگ موهم مينيد ئرا وڵاتيل يكگرتگ، وه‌ تايوت ول هڕشيل ورين كه‌ تمسيل كيد له‌ فراوانى له‌ لوبنان و ئوردن و مملكت عربى سعودى.

وڵاتيل يكگرتگ گيچڵ داعش له‌ ڕوى ئعتبارات جيوسياسى هرێمى زانيد، ييش له‌ وختيگ كه‌ عراقيل تنيا نوڕنه‌ وزعگه‌ له‌ ديد نيشتمانى يا ناوچيى.

دوياى ئازادكردن موسڵ، شايت وڵاتيل يكگرتگ ئهتمام و دقت لبان سوريا بكييد، ول ئويشا هوڵ ديد داعش له‌ ڕقه‌ بڕمنيد، كه‌ شوون واقعى ئو مجموعه‌ بويه‌، ييش بيجگه‌ سختى و رويداگيل تر پيشبينكرياگ جنگ ئهلى.

وه‌ نسبت ئمريكييليش، موعادلى سياسى عراقى پيوسه‌ وه‌ زياتر له‌ مسافى نزيكيمان يا دويريمان له‌ هاوپيمان و دوشمنيلى، جوور ئيران له‌ ناوچگه‌. له‌ ديم عراقيش، نوين ديد هاوبش له‌ ورانور وڵاتيل يكگرتگ دسميت هويچ لاينيگ نييد ئرا قايمكردن علاقتمان. ييش ئى سوئاله‌ درخيد: ئايا تبيعت پيوندى ناونى بغدا و واشنتۆن دوياى ئوسا چوين بوود – لوانيش هاوكارى ئاسايشى و سربازى و سياسى – له‌ شوون ئازادكردن موسڵ؟

وڵاتيل يكگرتگ چوڕى ئوه‌ نيكيد عراق جواويگ بييد لبان ئو سوئاله‌، ولى وه‌ ئارامى كار كيد لبان دڵكداين وڵات ورو ئاسايش و سقامگيرى سياسى، وتايوت كه‌ وڵاتيل يكگرتگ خاس زانيد ناكووكى تا چه‌نيگه‌ له‌ ئاكام داگيركرى داعش، ورجه‌ ئويشه‌ ئرا ساڵيل فريگ له‌ رووژگار و ياخىبوين فريگ.

وه‌ براورديش ول پيشكفتن سربازى له‌ عراق، ختاب سياسى ئيسه‌ له‌ جموجويل كفت، ئويش چووگو ئه‌را ديد ناوخويى و جيوسياسى جياواز له‌ناو ميدان سياسى وڵاتگه‌. ئى زوعفيشه‌ قويلاييگ له‌ گيچڵ و فراوانبوينيگ له‌ چوارچيوى لاينيل پيونديدار درخست. خاون برژوندييل ليوا دوينن كه‌ ئازادكردن موسڵ دوڕيانيگه‌ دابش بوود له‌ ناونى تاريخ برزوبوين داعش و ئو سياسته‌ ك تشجيع بڵاوينى كرد للايگ و ئايندى عراق له‌ سياق ميل داعش و تسميمى ئرا زيايكردن نفوزى له‌ وڵات.

ئرا مقيتيكردنيش كه‌ جاريگ  داعش زينگو نود، بايسه‌ لبان حكومت عراقى و نتويل يكگرتگ و دوڵتيل دووس جوور وڵاتيل يكگرتگ و ئيران گفتگوويان تركز لبان يكخستن ديد بكن له‌ ناونى حزبيل جياجيا له‌ عراق.

ئاشكرايشه‌ كه‌ كزى بونيت تحتى و سرچويل تاقه‌ له‌ ناوچيل خورئاوا(خاكيل سنى) ليوا كيد هوڵ ئرا بشكردن عراق بدريد ئرا وحدات ئتحادى سربازى. موهم ئوسه‌ هيزيگ سنى باريمنه‌ هوير لوه‌ تمام بوود ك عراق دوڵتيگ يكگرتگ و متماسكه‌، هر وه‌ همان شيوه‌ ئرا كورد و مشروعه‌ سروخوييه‌گيان. حكومت عراقيش ئحساس وه‌ شوونوار خوين كيد له‌ ئاكام لناوبردن تيرۆر، ييش بيجگه‌ مواجهه‌ ى تون(ئاسايشى و سياسى و ئقتسادى)كه‌ ييش تركيزيگه‌ لبان شمارى كميگ له‌ ئولويات.

لبارى گرژى ئى دوياخريشه‌ له‌ ما بين عراق و توركياو دخاڵت ئنقره‌ له‌ عراق، ئحتواى ئه‌و نهج توركى فراوانه‌ شايت محوريگ تركيز وڵاتيل يكگرتگ بوود. كه‌ زانيد قلبوبوين سياسى له‌ توريكا كاريگرى موباشر ديريد لبان ريڕو رويداگيل لڕى ئازادكردن عراق و سوريا له‌ داعش.

ليرا توركيا هوڵ گيرداين وجوود سربازيگى ديد، تا بووده‌ وازيزانيگ هميشيى له‌ تاوتويكردن عراقى – سورى له‌ بارى موسڵ و شاريل تر جوور ڕقه‌، وه‌ بوونى مزنى خوى وه‌ ئوگ حزب كارگريل كوردستان(توركيا)هڕشيگ دروس كيد لبان ئاسايشه‌ قه‌وميگى.

هيز جنگاوريل پێشمرگه‌ له‌ ئازادكردن موسڵ كار خاسيگ بوود له‌ بتوكردن عراق و يه‌كێتيگى، ولى ئامادگيان ئرا هاوكارى ول بغدا له‌ زاڵبوين لبان ناوچيليگ ئازاد كريان له‌ ناو كيشمكيش و ناوچيل كيشه‌ لبان پشت وه‌ ئوه‌ بسيد كى چوود ئرا جيوجيكردن ئامانج كوتاييان له‌ كوردستانيگ سروخوى.

ليرا فرستيگ تڵايى ئرا سركردايتى كورد له‌ عراقه‌ كه‌ كار ول عراقييل تر بكن لبان بنياتناين وه‌ گوورى بنماى ستراتيجى تازيگ نفدار و متبادل ول حكومت مركزى و گشت موجتمعيل عراقى. ولى ئايا ژيان هاوبش و تنميت هاوبش دروس بوود ول باشوور له‌ مشروعى؟ يا گرو لبان خندق زياتر كيد ك بنياتى نيد، ك يه‌يش معادلى مجموعت سفر للى كفتو؟

بشدارى هيزيل پێشمرگى كورد له‌ ئازادكردن مقاتعى نينوا پشتگيرى ناودوڵتى ئرا كيشى كورديل خوش كيد، وتايوت له‌ ناو كۆنگرس ئمريكى. ييش ليوا كيد گشت چويل كورد لبان واشنتۆن پايتخت بوود له‌ شوون راپرسى ايلول ئرا ديدن حوريت و مناوره‌ ك درييده‌ وازيزانيل كورد لبان ميدان جهانى.

هيمان ول ئويشا جيوسياسى هووكاريگه‌ موهم له‌ ناو عراق و ناوچگه‌، ئنجا ليرا بايسه‌ لبان وڵاتيل يكگرتگ و سرۆك ترامپ هويرى له‌ كارگه‌ گوم نود.
لقمان الفيلي

 

Copyright © 2017 Eshraqtv all rights reserved Created by AVESTA GROUP