سەنعا چۆن بەیاننامەی هاوپەیمانانی خوێندەوە بۆ وەستاندنی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکانی؟

 سەنعا چۆن بەیاننامەی هاوپەیمانانی خوێندەوە بۆ وەستاندنی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکانی؟
عەلی زافر ..
وەک ئەوەی دەست بە سێبەرەکەی بلەرزێت، وا دەردەکەوت سعودیە ڕاوێژ بە خۆی بکات بەوەی کە پێی دەوترێت کۆنفرانسی ڕاوێژی ڕیاز، لە پێشدا زانین کە هیچ ئەنجامێک و هیچ خاڵێک لەم کۆنگرەی پێداچوونەوەدا نەبووە و زیاتر لە 90٪ ئەوانەی کە بێ قورسایی و نە لە مانا سیاسی و سەربازی و نە بە مانای سەربازی و چ لە جەنگ و نە لە ئاشتیدا بەشدارییان تێدا کردووە، لە کاتێکدا پێکهاتەکانی صنعا، بە پلەی یەکەم انصاراللە کە 80%ی هاولاتی وخەلکی یەمەن پیکدەهینن

هەرچۆنێک بێت عەرەبستانی سعودی بەردەوام بوو لە بەستنی کۆنگرەی فەرمی کە تێیدا هەموو بەشداربوان تەنیا کوتلەی نوێنەرایەتی ئاراستەیەکی سیاسین کە پێشنیاری وڵاتانی هاوپەیمانی بگرێتە بەر و خزمەتی سیاسیان بکات وەک سەربازی لە بەرامبەر پارەدا

پێش کۆنفرانسەکە، هاوپەیمانی 6 کاتژمێر وەستانی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکانی لە یەمەن بۆ مانگی ڕەمەزان ڕاگەیاند، کە لە کاتژمێر 6ی  ڕۆژی چوارشەممە 29ی ئازاری 2022 (6 کاتژمێر پێش کۆتاییهاتنی ئاگربەستی سەنعا)، "لە وەڵامی داواکەی "دەولەتانی کەنداو ، و لە پشتگیری هەوڵ و کۆششەکان بۆ گەیشتن بە چارەسەرێکی سیاسی گشتگیر و بەردەوام بۆ کۆتایی هێنان بە قەیرانی یەمەن وبەبێ ئاماژەدان بە فایلی گەمارۆدان کە سەنعا بە ئەولەویەتی دەزانێت کە پێداگیری دەکات دەبێت یەکەم جار بەر لە هەر گفتوگۆیەک هەڵبگیرێت

هەندێک پێشبینی ئەوەیان دەکرد کە هاوپەیمانی دەستدرێژیی سعودییە پێگەیەک ڕابگەیەنێت بۆ ئاسانکردنی ئەو قەیرانە مرۆییەی کە بە گەمارۆی گشتگیری خۆی بەرهەم هاتووە و ئەمەش بووە هۆی کارەساتێکی مرۆیی کە خراپترینە لە جیهاندا بەڵام هەرگیز ڕووینەداوە و کۆنفرانسەکە نائومێدی خستەوە ناو هەولەکانی چارەسەری قەیرانی یەمەن

لەوەش خراپتر، عادل lلخجرف سکرتێری گشتی ئەنجومەنی ئاسایش وەک وتەبێژێکی فەرمی ڕیاز دەرکەوت و ئەو ڕێگایانە دەخاتە ڕوو کە هەر چانسێک بۆ ئاشتی لاواز بکات کاتێک لە یەکەم بڕگەکانی کۆنفرانسەکەدا لە میانەی دانیشتنی کردنەوەدا ڕایگەیاند کە "چارەسەرکردنی قەیرانی یەمەن و گواستنەوەی لە دۆخی جەنگ و کاردانەوەکانی بۆ دۆخی ئاشتی و گرفتەکانی (دێت) بە پێی سێ سەرچاوە کە لەلایەن دەستپێشخەری کەنداو و میکانیزمە بڕیارنامەی 2216ی ئەنجومەنی ئاسایش، و بەستنەوەی سەرکەوتن بەم "بتە سیاسیانە"، وەک ئەوەی ئەوان قورئانی خوایە کە لە بنەڕەتدا بابەتی ناکۆکی درێژخایەنی نێوان لایەنەکانە بۆ جەنگ لە هەموو خولەکانی دانوستاندا، لە کوێتەوە بۆ سوید، لەبەر چەند هۆکارێک کە لە ئەنجامیدا کورتیان دەکەینەوە:

- یەکەم: ئەنساری خوا لایەنێک نەبوو بۆ دەستپێشخەری کەنداو، بەڵام یەکێک بوو لە دیارترین ڕەفزیستەکان، لەو کاتەدا بەڵێنی دا بە پیلانی دەرەکی و دەستێوەردان لە کاروباری یەمەن، چونکە لە ساڵی 2011دا خواستەکانی یاخیبووانی زەوت کرد و کیکی سیاسی بەسەر جەمسەرەکانی ئەو رژیمەدا دابەش کرد کە خەڵک لە دژیان شۆڕشیان کرد و دواتر

دووەم: دەرەنجامەکانی دیالۆگی نەتەوەیی ڕاستە ئەنسار ئەڵڵا و هاوپەیمانەکانیان لە کۆنفرانسەکەدا هاوبەش بوون، بەڵام بەرهەمەکانی بۆ ماوەیەکی دیاریکراو بوو و چەند کێشەیەکیان خستەڕوو (سەعدە، کێشەی باشوور و دادپەروەریی ئینتیقالی و حوکمڕانی باش...) بەڵام دوای هەڵگیرسانی دەستدرێژییەکان تووشی گۆڕانکاری نوێ و لایەنی نوێ بووینەوە و بۆیە یەمەن و کێشە ئاڵۆزەکان کە بەهۆی جەنگەوە بەرهەمهاتوون (ئاوەدانکردنەوە و قەرەبووکردنەوە و هەڵگرتنی گەمارۆ و کۆتایی هێنان بە جەنگ و کشانەوەی هێزە دەرەکییەکان و دیالۆگێکی نوێ و ئێمە پێویستیمان بە دەرەنجامی نوێ هەیە بۆ ئەوەی کێشەی نێوان یەمەن و وڵاتانی شەڕانگێزی چارەسەر بکەین و لە ئەنجامدا پرسی یەمەن بە گشتی کە سەروەری خۆی پێشێل کرد و کوڕەکانی کوشت و ناوچەکەی داگیرکرد و تووشی فایلی ئاڵۆز بووین و چیتر دەرئەنجامەکانی دیالۆگ بۆ چارە

سێیەم: بڕیارنامەی 2216، کە وەک هەڵواسەرێک بۆ سەپاندنی گەمارۆی نادادپەروەرانە بە یمن بەکارهات، هەرچەندە ناوەرۆکەکانی پاساوی ئەو گەمارۆیە ناهێنن، کە گرفتێکە و چارەسەر نییە، تەنانەت ئەوانەی ڕەشنووسیان کرد، ئیتر قەناعەتیان پێناهێنن و بەشێک لەو کەسانەی کە سزا دراون بونەتە باڵ

خاڵی دووەمیش ئەوەیە کە کاتێک الخجرف بەیاننامەی سعودیەی خوێندەوە داوای جێبەجێکردنی ڕێککەوتننامەی ڕیاز دەکات کە ڕێککەوتننامەیەکە سەبارەت بە دوو باڵی جەنگ و شەڕکردن لەگەڵ هاوپەیمانێتی و شەڕکردن لەنێوان خۆیاندا و سەنعاش هیچ پەیوەندیەکی بەوەوە نییەوە ڕیاز

ئەمە لە یەکێک لە مەرجەکانی کۆنفرانسەکەدا دەرکەوت کە هاوپەیمانی پشتگیری دامەزراوە دەستوورییەکانی دەوڵەت دەکات، مەگەر ڕیاز مەبەستی سەنعا بێت و هیچ وڵاتێک نەبوو جگە لە سەنعا نەبێت لەبەردەم پارێزگا داگیرکراوەکاندا لە نەبوونی قەیرانی دەوڵەتدا لە نائارامیدان و نەتوانینی گەڕانەوەی هادی بۆ عەدەن بەهۆی دۆخی ئەمنی ناسکەوە و بەهۆی ئەوەی دڵسۆزانی ئیمارات کۆنترۆڵی پارێزگاکانی باشوور دەکەن

هۆکاری سێیەم ئەوەیە کە کۆنفرانسەکە لەلایەن سعودیەوە سپۆنسەری دەکرێت و لەپایتەختی سیاسی خۆیدا و سعودییە حزبێکی سەرەکیە لەجەنگدا نەک میانگیر یان کۆترێکی ئاشتی و هەربۆیەش سنایی خۆی لەئامادەبوون وبەشداری دورخستەوە و کێشەکەش چیتر "یەمەنی و یەمەنی" نییە، وەک ئەوەی کە وڵاتانی شەڕانگێزی تێ پێش ئەوە، دەبێت گەمارۆکە وەک پلانێکی بنەڕەتی هەڵبگیرێت کە سەنعا پێی پابەند دەبێت پێش ئەوەی هەر گفتوگۆیەک بکات.

هۆکاری چوارەمیش ئەوەیە کە ڕیاز دەستپێشخەرییەکەی سەنعای پشتگوێ خست لە ڕاستیدا، لە خودی سەنعاوە پێویستە، و کاک عەبدولمالک ئەوە هەلێکی زێڕینی بۆ ڕیاز دانا و هەستی کرد کە پەشیمان ئەبێتەوە ئەگەر دەرفەتەکە لە دەست بدات لەگەڵ ئەوانەی لە ژێر چەتری هاوپەیمانە شەڕانگێزەکاندان و یەمەن ناتوانێت بێدەنگ بێت و نە مانەوەی خۆی قبوڵ بکات، بەو مانایەی کە هیچ هەستێک بە ئاگربەستی بێ

سەنعا: بەبێ هەڵگرتنی گەمارۆکە ئاشتی نییە
چەند کاتژمێرێک دوای تەواوبوونی دانیشتنی کردنەوەی کۆنگرەی ئابڕووچوونەکە لە ڕیاز، ئەنجومەنی باڵای سیاسی پەشیمانییەکی قووڵی دەربڕی لە نەبوونی وەڵامێکی ڕوون و ئاشکرا بۆ دەستپێشخەرییەکەی کۆماری یەمەن وتیشی: "بەبێ هەڵگرتنی گەمارۆی سەر گەلی یەمەن هیچ ئاشتییەکی نییە"
ڕێز لە سەروەری و سەربەخۆیی یەمەن دەگرێت و دەڵێت، مافی تەواوی خۆی بۆ وەرگرتنی ئەو شتەیە

لە ڕوانگەی ئێمەوە ئەگەر هاوپەیمانییەکە بەردەوام بێت لە پابەند بوون بە ڕێبازە کۆنەکان و بەردەوام لە پشتگوێ خستنی گەمارۆکان، ئەوا ئێمە لە بەروارێکدا دەبین لەگەڵ ئەو ئۆپەراسیۆنە زۆر سەختانەی کە پشت سعودییە دەبڕێت و ڕەنگە تا ناوەوەی سعودیەکان سنووردار نەبێت، بەڵکو تا دەریای سوور درێژتر بێت و کات

هێشتا یەک هەلی کۆتایی هەیە بۆ ئەوەی هەوڵی پەیوەندیکردن لە سەرانسەری عوماندا بکەینە سەرکەوتن بۆ بەرزکردنەوەی هەلی ئاشتی مەگەر ئەوە ڕووبدات، ئەمساڵ دەبێتە ساڵێکی سەرسووڕهێنەر. سەرۆک المشاط لە چاوپێکەوتنە تەلەڤیزیۆنییە تازەکەیدا ئەم بابەتەی ڕوون کردەوە

دواجار هەڵگرتنی گەمارۆکانی فڕۆکەخانە و بەندەرەکان بە تاقیکردنەوە و تاقیکردنەوەی ڕاستەقینە دەمێنێتەوە و هەر ڕێبازێک کە ڕەچاوی کێشەی مرۆیی نەکات وەک ئەولەویەتیەکی بەپەلە بێ بەها و بێ مانا دەمێنێتەوە لەم حاڵەتەدا یەمەنییەکان نیگەرانن لەڕووبەڕووبوونەوەی گەمارۆکان وەک کردەوەیەکی سەربازی و لە بەرامبەردا بە گرتنەبەری ڕێوشوێنی سەربازی و گەڕاندنەوەی گەمارۆکان بۆ پێشەوە وەک مافێکی سروشتی و شەرعی تا ئەو کاتەی مەرجەکان بۆ ئاشتی پێگەیشتوو لە کەشێکی ئارامدا